چگونه می توان زنجیره ارزش پتروشیمی را توسعه داد؟
چالش سرمایه گذاری و تامین مالی در صنعت پتروشیمی مانع از توسعه زنجیره ارزش آن شده است اما چگونه میتوان بر این چالش فایق آمد؟
به گزارش آزیلاز، علی صالح نیا، پژوهشگر ارشد صنعت نفت و پتروشیمی در یادداشتی اختصاصی برای آزیلاز نوشت: هرچند تاسیس اولین مجتمع پتروشیمی در ایران به دهه 1330 و آغاز به کار پتروشیمی مرودشت برمی گردد؛ اما با توجه به ظرفیت 3 میلیون تنی تولید محصولات پتروشیمی قبل از انقلاب اسلامی و ظرفیت بیش از 90 میلیون تنی تولید محصولات پتروشیمی در حال حاضر میتوان گفت این صنعت یکی از مهمترین دستاوردهای انقلاب اسلامی در حوزه اقتصادی است.
با این حال علیرغم وجود زمینه های فراوانی همچون دسترسی به خوراک، دسترسی به بازار، دسترسی به دریا و سایر موارد مورد نیاز برای توسعه این صنعت، ظرفیت های خالی بسیاری پیشروی صنعت پتروشیمی ایران قرار دارد که لازم است سیاستگذاران و پژوهشگران به این موضوع توجه نمایند.
چالش سرمایه گذاری و تامین مالی
یکی از مهم ترین مسایلی که باید مورد توجه پژوهشگران سیاستگذاری صنعت پتروشیمی قرار گیرد، بررسی چالش ها و موانعی است که بر سر راه توسعه زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی وجود دارد. یکی از چالش های مهم حوزه سرمایه گذاری و تامین مالی است. موانع حوزه سرمایه گذاری و تامین مالی شامل مواردی همانند وجود پروژه های متعدد نیمه تمام، وجود متغیرهای اقتصادی بی ثبات، عدم فراگیر شدن ابزارهای مالی مناسب، عدم جذابیت طرح های پتروشیمی برای سرمایه گذاران، نبود سازکار قوی برای جذب سرمایه گذار خارجی، حضور نداشتن در عرصه بین الملل بازارهای جهانی برای تامین مالی، تقسیم سود نقدی شرکت های پتروشیمی بین سهامداران.
از مهمترین دلایل تکمیل نشدن پروژه ها و یا به تاخیر افتادن بهره برداری پروژه ها، مناسب نبودن فضای عمومی کسب و کار، نبود توانایی در تدوین و اجرای برنامه ها و راهبردهای مالی، نقص در بروزرسانی مطالعات اقتصادی طرح ها و افزایش هزینه ها، عدم دسترسی به منابع مالی لازم جهت مشارکت با بخش خصوصی، کاهش توانایی اجرای طرح های توسعه ای، مشکلات تامین منابع ارزی، نبود سیاستگذاری مالی بلندمدت، اتخاذ نکردن سیاست های حمایتی مالی از سوی نهاد ناظر صنعت، وضع قوانین و مقررات جدید موثر در سودآوری شرکت های پتروشیمی، نبود ثبات لازم در قوانین حوزه پتروشیمی است.
تغییر قوانین در برخورد با سرمایه گذار از جمله گذاشتن و برداشتن تخفیف خوراک نیز ریسک سرمایه گذاری در این حوزه را بالا می برد. عدم فراگیر شدن ابزارهای مالی مناسب از دیگر موانع مورد اشاره در حوزه سرمایه گذاری و تامین مالی است که عدم بلوغ استفاده از ابزارهای مالی مناسب در تامین مالی از طریق بازار سرمایه، نبود ابزارهای مشتقه داخلی، نبود امکان استفاده از مشتقات مالی بین المللی در پوشش ریسک نرخ ارز، نبود امکان استفاده از مشتقات مالی در معامله محصولات از زیرمجموعه های این عامل هستند. گزینه های جایگزین سرمایه گذاری نیز یکی از موانع حوزه سرمایه گذاری در زنجیره صنعت پتروشیمی است.
راهکارهای پیشنهادی
ارتقای کیفیت زیرساخت ها، توسعه سازمان های مالی و افزایش سرمایه انسانی می تواند زمینه مناسبی را برای جذب فناوری و دانش خارجی فراهم کند. اثرات منفی بیماری هلندی را از بین میبرد و به کشور میزبان اجازه می دهد از مزایای فناوری خارجی بهره مند شود. باتوجه به شرایط تحریمی کشور، مهم ترین نکته در جذب سرمایه گذار خارجی، نبود سازکار قوی برای جذب سرمایه گذار خارجی است که از جمله علل بوجود آمدن این مشکل فراهم نبودن بسترهای لازم برای جذب سرمایه گذار خارجی، نبود امکان همکاری های دولتی برای ارایه مضامین مناسب در خصوص استفاده از تسهیلات خارجی، افزایش کارمزدهای نقل و انتقال منابع، نقل و انتقال منابع توسط تراست ها، عدم امکان تامین مالی خارجی، نبود ارتباط مالی مستقیم بین خریداران و فروشندگان محصولات، ضعف دانش بانکی برای تعامل با دنیا، مشکلات دریافت منابع حاصل از فروش، مشکلات انتقال منابع برای خریدهای خارجی، نبود رتبه بندی اعتباری شرکت ها، عدم وجود مشوق های لازم جهت جذب سرمایه گذاری به خصوص صنایع پایین دستی، عدم استفاده از سود انباشته شرکت ها در طرح های توسعه مجتمع های پتروشیمی پایه ای است.
اطمینان از وفای به تعهدات بین شرکت ها در فضای اقتصادی، برای توسعه و افزایش تعاملات تجاری در هر صنعتی از جمله صنعت پتروشیمی امری ضروری است. این اطمینان توسط موسسات رتبه بندی اعتباری که به تعیین رتبه اعتباری شرکت ها و ابزارهای مالی مختلف توجه میکنند صورت میگیرد. همچنین امکان انتشار اوراق بین المللی به سایر کشورها در تامین مالی پروژه های پتروشیمی برای کشور وجود ندارد.
یکی دیگر از محل های تامین مالی طرح های توسعه پتروشیمی، سود انباشته شرکت ها است. از عوامل ایجاد ریسک نقدینگی تقسیم حداکثری سود سالیانه شرکت های پتروشیمی در مجامع، نبود منابع مالی داخلی و سرمایه گذاری های خارجی برای طرح های توسعه این صنعت نام برده میشود. عمده ریسک نقدینگی در صنعت پتروشیمی مربوط به مسایل توسعه ای و انجام پروژه های جدید است؛ زیرا با توجه به فروش و درآمدهای زیاد این شرکت ها، در عملیات معمول خود با ریسک نقدینگی مواجه نیستند؛ اما وجود این ریسک برای امور توسعه ای و نوآوری در محصولات حایز اهمیت است.
جمع بندی
به طور خلاصه چالش ها و راهکارهای پیشنهادی توسعه زنجیره ارزش پتروشیمی به صورت زیر مطرح می شود:
در حوزه سرمایه گذاری و تامین مالی، وجود پروژه های نیمه تمام، متغیرهای اقتصادی بی ثبات، عدم وجود ابزارهای مالی مناسب، عدم جذابیت طرح های پتروشیمی برای سرمایه گذاران و… به عنوان چالش تعریف می شوند که متناسب با چالش های فوق الذکر راهکارهایی پیشنهاد می شود همچون استفاده از منابع داخلی (بازار سرمایه، صندوق توسعه ملی)، جذب سرمایه خارجی از طریق دیپلماسی اقتصادی… برای حوزه سرمایه گذاری و تامین مالی.
پایان خبر آزیلاز
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "چگونه می توان زنجیره ارزش پتروشیمی را توسعه داد؟" هستید؟ با کلیک بر روی اقتصادی، اگر به دنبال مطالب جالب و آموزنده هستید، ممکن است در این موضوع، مطالب مفید دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "چگونه می توان زنجیره ارزش پتروشیمی را توسعه داد؟"، کلیک کنید.