تعیین جنسیت جنین در هفته چندم بارداری امکان پذیر است؟

در سالیان گذشته برای فهمیدن جنسیت تا هنگام زایمان صبر می کردند اما امروزه با رشد فناوری و اختراع دستگاه مادران باردار خیلی زود به جنسیت جنینشان پی می برند. اما جنسیت بچه کی مشخص میشه و در چه ماهی از ماههای بارداری، انجام سونو گرافی جهت تعیین جنسیت جنین بهتر است؟ نیکان فارمد مهر در این بخش به این موضوع پرداخته است. پس اگر هنوز در اوایل بارداری به سر می برید با ما همراه باشید.

تشکیل اندام های جنسی جنین

در طی هفته های ابتدایی بارداری ساختار جنسی داخلی و بیرونی جنین همه مانند هم هستند اما در نهایت تغییر می کنند و غدد جنسی او شکل خواهد گرفت. اندام های جنسی خارجی جنین تقریبا در 10 هفتگی در پسر ها و 12 هفتگی در دختر ها مشهود است.

در چند هفتگی جنسیت جنین با سونو معلوم می شود؟

در هفته چهاردهم بارداری می توان برای تعیین جنسیت جنین سونوگرافی انجام داد اما جنین بستگی به موقعیت قرارگیری جنین در رحم دارد . برای تشخیص بهتر جنسیت جنین بهتر است هفته شانزدهم بارداری به سونوگرافی بروید .

البته یک سونوگراف ماهر از همان سونوگرافی و آزمایش غربالگری اول می تواند جنس جنین را تشخیص دهد. در هفته های 16 تا 19 جنسیت، دست و پا، تعداد انگشتان، صورت، وضع لب ها، گوش، چشم، دیافراگم، ستون فقرات، کلیه ها، مثانه و معده پر از مایع و چهار حفره ای بودن قلب جنین بررسی می شود.

3 مرحله تکامل جنسی در دوران جنینی

بافت های جنسی جنین قابلیت دوگانه دارند بدین معنی که دارای پتانسیلی هستند که می توانند هم به اندام جنسی مردانه و هم به اندام جنسی زنانه تبدیل شوند. نوزاداز بدو تولد دختر یا پسرنیست و جنسیت او به اتفاق هایی بستگی دارد که در دوران جنینی می افتد. جنین هایی که کروموزوم Y دارند، حاوی ژنی هستند که قابلیت تبدیل جنین را به جنس مذکر دارد.

در جنین مونث چون کروموزوم Y وجود ندارد، پیام هایی که قرار است از ژن موجود در کروموزوم Y برسد نیز وجود ندارد بنابراین مجرا ها به رحم و واژن تبدیل خواهد شد و گنادهای تمایزنیافته به تخمدان تبدیل می شوند. مراحل تکامل جنسی در دوران جنینی به شکل زیر است:

1. ابتدا گناد ها یا غدد جنسی تمایز نیافته تشکیل می شوند و رفته رفته به بیضه در جنس مذکر و تخمدان در جنس مونث تبدیل می گردند.
2. سپس اندام های داخلی مانند رحم، تخمدان ها و واژن در دختر ها و و کیسه منی در پسر ها تشکیل می شوند.
3. در مرحله آخر، اندام های تناسلی خارجی تشکیل می شوند.

تشکیل و تکامل اندام های جنسی جنین

آیا جواب سونوگرافی اشتباه هم می شود؟

عوامل متعددی روی جواب سونوگرافی تعیین جنسیت جنین اثر گذارند .این عوامل عبارتند از:

1. زمان بندی نادرست

بهترین زمان انجام سونوگرافی تعیین جنسیت 18 تا 20 هفتگی است. در قبل از این هفته به علت کوچکی و یا بعد از این هفته به علت کم شدن فضای داخل رحم ممکن است سونوگرافی جنسیت جنین را اشتباه تشخیص دهد.

2. تجهیزات

قدیمی بودن و بی کیفیت بودن دستگاه سونو گرافی می تواند روی تصویر و در نتیجه گزارش سونوگرافی اثر منفی داشته باشد.

3. وضعیت قرار گیری جنین

قرار گرفتن جنین در وضعیت بریچ تعیین جنسیت را با مشکلات فراوانی روبرو می کند و ممکن است تعیین جنسیت امکان پذیر نشود.

4. وزن مادر

هر چه اضافه وزن مادر بالا باشد به دلیل پایین آمدن کیفیت تصویر سونوگرافی جنسیت جنین مشخص نمی باشد.

5. تجربه

تعیین جنسیت آنقدرها هم ساده نیست و سونولوژیست های ماهر اشتباه کمتری در تعیین جنسیت جنین دارند.

رایج ترین راه تشخیص جنسیت جنین

1-سونوگرافی

رایج ترین روش تشخیصی جنسیت جنین از طریق سونوگرافی است که معمولا بین هفته 16بارداری تا 20 بارداری زمان مناسب آن است.

2-تست های ژنتیکی

راه دیگر در تشخیص جنسیت جنین تست های ژنتیکی است که معمولا در سه ماهه اول بارداری انجام میشود. یکی از روش های ژنتیکی تشخیص جنسیت جنین از طریق NIPT است که یک تست خون است که سندرم دوان و سایر شرایط کروموزوم ها در هفته دهم بارداری یا دورتر مشخص میشود.

یکی دیگر از این تست های ژنتیکی CVS یا آمنیوسنتز می باشد که CVS معمولا در هفته دهم بارداری و سیزدهم بارداری انجام میشود و مشخص میکند که آیا جنین دارای اختلالات ژنتیکی و یا مشکلات کروموزومی مانند سندرم دوان است یا خیر.

3-روش میکروسافت

روش جدید و غیر کاربردی است که طرفداران زیادی ندارد.

4-روش IVF

در این روش علاوه بر جنسیت، سایر مشکلات ژنتیکی آن نیز قابل تشخیص است.

5- آزمایش تعیین جنسیت با DNA آزاد جنین از خون مادر و از هفته هفتم

آزمایش تعیین جنسیت جنین از طریق بررسی خون مادر یک روش بسیار جدید بوده که در طی آن بر پایه شناسایی توالی های DNA آزاد جنینی در خون مادر می توان جنسیت جنین را با قطعیت بالایی شناسایی کرد. اولین بار در سال 1997 دانشمندان وجود توالی های DNA جنین به صورت قطعات کوتاه در خون مادر را شناسایی کردند و از همان زمان حجم انبوهی از تحقیقات برای یافتن کاربرد های بالینی از این DNA آغاز شد. در این راستا آزمایشات بسیار مفیدی همانند (NIPT (Non invasive prenatal test برای شناسایی ناهنجاری های کروموزومی در جنین نیز بر پایه DNA آزاد جنینی ابداع گردید.

همزمان با شروع حاملگی سلولهای اولیه جنینی یک توده سلولی ایجاد می کنند که پس از گذشت چند روز اول بعد از لقاح این توده فرآیند تمایز و تکوین را آغاز می نماید. بخشی از جنین تبدیل به پرده های اطراف جنین (کوریون و آمنیون) می شوند و برخی دیگر به صورت یک جوانه اولیه خود جنین را به وجود می آورند. جنین از طریق ساختاری به نام جفت یا پلاسنتا (placenta) به دیواره رحم مادر نفوذ کرده و از این طریق مواد غذایی و اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت می نماید. در محل اتصال جفت به دیواره رحم یک حوضچه خونی تشکیل می شود که در این مکان تبادل اکسیژن و مواد غذایی بین مادر و جنین انجام می شود.

در محل این حوضچه خونی سلولهای بسیار زیادی در حال تخریب و ساخته شدن مجدد هستندو سلولهای در حال تخریب بخشی از DNA خود را به صورت آزاد و فاقد پوشش سلولی (سل فری DNA) وارد جریان خون مادر می کنند. اساس تشخیصی روش های غیر تهاجمی همانند روش تعیین جنسیت از خون مادر و همچنین روش NIPT (برای تشخیص سلامت کروموزومی جنین) جداسازی و شناسایی این DNA ها می باشد. از آنجایی که در این ترکیب DNA مادر و جنین با یکدیگر آمیخته شده و مخلوط هستند لازم است تا آزمایش، تفاوت های موجود بین آنها را نشانه گیری کند.

مهمترین تفاوت احتمالی در DNA جنین و مادر مربوط به کروموزوم Y می باشد که مادر فاقد این توالی های ژنی و DNA بوده ولی در جنین های پسر این توالی ها وجود دارند. بنابر این اگر در نمونه DNA آزاد موجود در پلاسمای خون مادر بتوان توالی های کروموزوم Y را شناسایی نمود می توان از این یافته نتیجه گیری کرد که جنین مذکر است و در غیر اینصورت نتیجه خواهیم گرفت که جنین احتمالا دختر است. البته روال آزمایش به این سادگی نیست و پیچیدگی و دشواری های زیادی در مسیر آن وجود دارد که همواره مانع از رسیدن دقت آزمایش به صد درصد خواهد شد.