دادخواست مطالبه چک ثبت نشده

اگر دارنده یک فقره چک صیادی هستید اما متوجه شده اید که صادرکننده آن را در سامانه صیاد ثبت نکرده و بانک از پرداخت وجه آن خودداری می کند، راهکار قانونی برای مطالبه وجه آن از طریق طرح یک دادخواست مطالبه چک ثبت نشده به عنوان یک سند عادی امکان پذیر است. این وضعیت حقوقی، که پس از اصلاح قانون صدور چک در سال ۱۴۰۰ پدید آمده، نیاز به آگاهی دقیق از مراحل و الزامات قانونی دارد. در این مقاله، به صورت جامع و گام به گام به بررسی ابعاد حقوقی، چگونگی پیگیری و تنظیم نمونه دادخواست مطالبه وجه چک ثبت نشده خواهیم پرداخت تا حقوق شما به نحو احسن استیفا گردد.

قانون جدید صدور چک، با هدف افزایش اعتبار و امنیت معاملات مالی، سازوکار ثبت چک ها در سامانه صیاد را الزامی کرده است. این تغییرات، در عین تسهیل فرآیند وصول چک های ثبت شده، برای چک هایی که به هر دلیل در سامانه صیاد ثبت نشده اند، ابهامات و چالش های حقوقی جدیدی ایجاد کرده است. در این راهنمای تخصصی، ماهیت حقوقی چک ثبت نشده را تشریح، پیامدهای عدم ثبت را بررسی و راهکارهای عملی و قانونی برای مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده را ارائه می دهیم. هدف این است که نه تنها دارندگان چک، بلکه وکلا و دانشجویان حقوق نیز با آگاهی کامل از رویه های قضایی و اداری موجود، مسیر صحیح را برای احقاق حقوق خود بپیمایند و با استفاده از یک نمونه دادخواست جامع، فرآیند دادرسی را تسریع بخشند.

۱. چک صیادی ثبت نشده چیست و چرا از نظر قانونی با مشکل مواجه است؟

چک صیادی به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای مبادلات مالی، با هدف افزایش شفافیت و کاهش آمار چک های برگشتی، در سال های اخیر دستخوش تغییرات بنیادین شده است. سامانه صیاد، هسته اصلی این تحولات، وظیفه ثبت و رصد تمامی اطلاعات مربوط به چک ها را بر عهده دارد. با این حال، پرسش اساسی این است که در صورت عدم ثبت یک برگ چک در این سامانه، وضعیت حقوقی آن چه خواهد بود و چرا دارنده با مشکل مواجه می شود؟

۱.۱. تعریف چک صیادی و اهمیت سامانه صیاد

چک صیادی، برگه چکی است که با ظاهری یکسان و کد ۱۶ رقمی منحصربه فرد، از طریق سامانه یکپارچه بانک مرکزی صادر می شود. هدف اصلی از راه اندازی سامانه صیاد، ایجاد یک پایگاه داده متمرکز برای تمامی چک های صادره، امکان استعلام سوابق صادرکننده، و شفاف سازی فرآیند انتقال و وصول چک ها بوده است. ثبت اطلاعات چک، شامل هویت دارنده، مبلغ و تاریخ، در این سامانه، شرط لازم برای برخورداری از مزایای قانونی چک به عنوان یک سند تجاری است.

۱.۲. مفهوم چک ثبت نشده و مبنای قانونی آن

مفهوم چک ثبت نشده به برگه چکی اطلاق می شود که صادرکننده آن، برخلاف تکلیف قانونی، مشخصات چک را در سامانه صیاد ثبت نکرده باشد. مبنای قانونی این موضوع، تبصره ۱ ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک (اصلاحی ۱۴۰۰) است. این تبصره به صراحت بیان می دارد: در مورد برگه چک هایی که از دسته چک های ارائه شده پس از پایان اسفندماه سال ۱۳۹۹ صادر می شوند، تسویه چک صرفاً در سامانه تسویه چک (چکاوک) طبق مبلغ و تاریخ مندرج در سامانه و در وجه دارنده نهائی چک براساس استعلام از سامانه صیاد انجام خواهد شد و در صورتی که مالکیت آنها در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، مشمول این قانون نبوده و بانک ها مکلفند از پرداخت وجه آنها خودداری نمایند. همچنین، عبارت صدور و پشت نویسی چک بدون درج در سامانه صیاد فاقد اعتبار است بر روی برگه های چک جدید، تاکیدی بر این الزام قانونی است.

۱.۳. پیامدهای حقوقی و عملی عدم ثبت چک در سامانه صیاد

عدم ثبت چک در سامانه صیاد، پیامدهای حقوقی و عملی متعددی را برای دارنده به دنبال دارد که آشنایی با آن ها برای هر فردی که با چک سروکار دارد، ضروری است:

• فاقد اعتبار سند تجاری بودن: مهم ترین پیامد، تغییر ماهیت حقوقی چک از یک سند تجاری به یک سند عادی است. چک به عنوان سند تجاری، دارای مزایای ویژه ای همچون سرعت رسیدگی در دادگاه، امکان طرح شکایت کیفری (در شرایط خاص)، و مسئولیت تضامنی امضاکنندگان است که چک ثبت نشده از آن ها محروم می شود.
• عدم شمول مزایای قانون صدور چک: این نوع چک ها مشمول احکام و امتیازات خاص قانون صدور چک، از جمله امکان درخواست صدور اجراییه مستقیم (ماده ۲۳) بدون نیاز به دادرسی طولانی، نخواهند بود.
• عدم امکان صدور گواهی عدم پرداخت مرسوم توسط بانک: در ابتدا، ابهاماتی وجود داشت که آیا بانک ها مجاز به صدور گواهی عدم پرداخت برای چک های ثبت نشده هستند یا خیر. اما رویه بانک مرکزی و بخشنامه های بعدی، راهکار اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد را معرفی کرد که جایگزین گواهی عدم پرداخت مرسوم است.
• عدم امکان اقدام از طریق اداره اجرای ثبت: برخلاف چک های ثبت شده که می توان برای وصول وجه آن ها از طریق اداره اجرای ثبت نیز اقدام کرد، چک های ثبت نشده فاقد این مزیت هستند.
• عدم مسئولیت ظهرنویسان: یکی از حیاتی ترین نکات این است که در خصوص چک صیادی بدون ثبت در سامانه، ظهرنویسان هیچ مسئولیتی در قبال پرداخت وجه چک ندارند. تنها صادرکننده چک است که مسئول پرداخت وجه آن خواهد بود و دارنده نمی تواند از ظهرنویسان مطالبه ای داشته باشد.

۲. راهکارهای حقوقی برای مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده

با وجود تغییر ماهیت حقوقی چک صیادی ثبت نشده به یک سند عادی، دارنده آن همچنان حق مطالبه وجه را از صادرکننده دارد. این بخش به بررسی راهکارهای عملی و قانونی برای نحوه وصول چک صیادی ثبت نشده می پردازد.

۲.۱. مطالبه وجه به عنوان یک سند عادی

چک ثبت نشده، هرچند مزایای سند تجاری را از دست می دهد، اما تعهد پرداخت صادرکننده را از بین نمی برد. این سند به منزله اقرار کتبی صادرکننده به بدهی و تعهد او برای پرداخت مبلغ مندرج در چک است. بنابراین، دارنده می تواند با استناد به آن به عنوان یک سند عادی در محاکم حقوقی، وجه خود را مطالبه کند. فرآیند مطالبه در این حالت، مشابه سایر دعاوی مالی مستند به اسناد عادی، تابع قانون آیین دادرسی مدنی خواهد بود.

۲.۲. تحول در رویه بانک مرکزی: اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد

در پی ابهامات اولیه در خصوص نحوه اقدام بانک ها برای چک های ثبت نشده، بانک مرکزی با صدور بخشنامه شماره ۱۱۷۵۳۳ مورخ ۱۴۰۱/۵/۱۱، رویه جدیدی را اعلام کرد. بر اساس این بخشنامه، ذینفعان چک های ثبت نشده می توانند از شعب بانک ها اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد را درخواست و دریافت کنند.

این اعلامیه، جایگزین گواهی عدم پرداخت مرسوم نبوده و فاقد کد رهگیری است. ماهیت آن صرفاً تأییدکننده عدم امکان اقدام بر روی چک به دلیل ثبت نشدن آن در سامانه صیاد است. نقش این اعلامیه در فرآیند دادرسی، به عنوان دلیل و مدرکی معتبر برای اثبات عدم ثبت و عدم پرداخت وجه چک توسط بانک است که به دادگاه کمک می کند تا وجود دین و عدم ایفای تعهد را احراز نماید. نحوه دریافت آن نیز با مراجعه حضوری به بانک محال علیه و درخواست کتبی است.

۲.۳. اقدامات اولیه و مقدماتی پیش از طرح دعوا

پیش از دادخواست مطالبه چک صیادی ثبت نشده در دادگاه، انجام برخی اقدامات می تواند به تقویت پرونده و تسریع در روند رسیدگی کمک کند:

• درخواست اعلامیه عدم ثبت از بانک: این اولین گام عملی است که باید با مراجعه به بانک محال علیه انجام شود. بدون این اعلامیه، اثبات عدم پرداخت توسط بانک دشوار خواهد بود.
• ارسال اظهارنامه قضایی به صادرکننده: ارسال یک اظهارنامه ثبت چک صیادی به صادرکننده با مضمون مطالبه وجه چک یا درخواست اقدام برای ثبت آن (با توجه به نظریه مشورتی قوه قضاییه که الزام به ثبت را مسموع نمی داند)، می تواند مزایای متعددی داشته باشد. این اظهارنامه به عنوان تحصیل دلیل در دادگاه قابل استناد است، می تواند مبدأ محاسبه خسارت تأخیر تأدیه را تغییر دهد و همچنین سوء نیت صادرکننده را آشکار سازد.
• جمع آوری سایر مستندات: هرگونه قرارداد، مبایعه نامه، رسید، یا شهادت شهود که مبنای صدور چک را مشخص می کند (مانند بدهی بابت خرید کالا یا خدمات)، می تواند به عنوان مدرک اثباتی در دادگاه ارائه شود و ماهیت دین را تقویت کند.

۳. مراحل گام به گام تنظیم و تقدیم دادخواست مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده

پیگیری حقوقی اعتبار چک صیادی ثبت نشده نیازمند رعایت دقیق مراحل قانونی است. تنظیم و تقدیم دادخواست، مهم ترین گام در این فرآیند است که باید با دقت و آگاهی کامل انجام شود.

۳.۱. مدارک لازم برای طرح دعوا

برای طرح دعوای مطالبه خسارت تاخیر تادیه چک ثبت نشده و اصل وجه آن، خواهان باید مدارک زیر را آماده کند:

1. اصل یا تصویر مصدق برگ چک ثبت نشده (دارای کد صیادی ۱۶ رقمی).
2. «اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد» که از بانک محال علیه اخذ شده است.
3. تصویر مصدق کارت ملی و شناسنامه خواهان.
4. تصویر مصدق اظهارنامه قضایی ارسالی به خوانده (در صورت وجود و ارسال).
5. تصویر مصدق هرگونه قرارداد، مبایعه نامه، یا سند عادی دیگری که منشأ و دلیل صدور چک را اثبات می کند (اختیاری اما بسیار موثر).
6. وکالت نامه (در صورت داشتن وکیل و اقدام از طریق وکیل).

۳.۲. نکات مهم در تنظیم دادخواست

تنظیم دقیق دادخواست، ستون فقرات پرونده حقوقی شماست. توجه به نکات زیر ضروری است:

• مشخصات دقیق طرفین: لازم است مشخصات کامل خواهان (دارنده چک) و خوانده (صادرکننده چک)، شامل نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، شغل و نشانی دقیق محل اقامت، به همراه شماره تلفن همراه (در صورت امکان)، به درستی در دادخواست درج شود.
• خواسته: خواسته باید به روشنی و با جزئیات کامل بیان شود. معمولاً خواسته شامل موارد زیر است:
  1. مطالبه وجه چک به مبلغ دقیق (با عدد و حروف).
  2. مطالبه خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید چک یا تاریخ مراجعه به بانک و دریافت اعلامیه عدم ثبت، تا زمان اجرای کامل حکم. مبنای محاسبه این خسارت، مطابق نرخ شاخص بانک مرکزی است.
  3. مطالبه کلیه هزینه های دادرسی، شامل هزینه تمبر، کارشناسی (در صورت نیاز) و حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل).
  4. درخواست صدور قرار تأمین خواسته: این یک پیشنهاد کاربردی و بسیار مهم است. با استناد به مواد ۱۰۸ و ۱۱۰ قانون آیین دادرسی مدنی، می توانید از دادگاه درخواست کنید تا بدون نیاز به تودیع خسارت احتمالی، قرار تأمین خواسته از اموال خوانده صادر کند. ارائه برگ چک به عنوان سند دین، معمولاً دادگاه را متقاعد به صدور این قرار می کند. مزیت تأمین خواسته این است که تا زمان صدور حکم و اجرای آن، اموال خوانده توقیف شده و احتمال فرار از پرداخت دین یا انتقال اموال او کاهش می یابد.
• دلایل و مستندات: تمامی مدارک پیوستی باید به صورت دقیق ذکر و شماره گذاری شوند. به عنوان مثال: ۱. تصویر مصدق برگ چک شماره [شماره چک]، ۲. اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد مورخ [تاریخ]، ۳. تصویر مصدق کارت ملی و شناسنامه خواهان و …
• شرح دادخواست: این بخش، روایت دقیق واقعه و مبنای حقوقی شکایت کیفری چک ثبت نشده را بیان می کند (البته تأکید می شود که شکایت حقوقی است نه کیفری). باید تاریخ صدور چک، مبلغ، بانک محال علیه، عدم ثبت در سامانه، مراجعه به بانک و دریافت اعلامیه، اقدامات قبلی (مانند ارسال اظهارنامه) و مهم تر از همه، استناد به مواد قانونی مرتبط (قانون مدنی و قانون تجارت در خصوص ماهیت سند عادی) به وضوح توضیح داده شود. این بخش باید به گونه ای نگارش یابد که قاضی را به صحت ادعای خواهان متقاعد کند.

۳.۳. انتخاب مرجع قضایی صالح

مرجع صالح برای رسیدگی به دادگاه صالح برای مطالبه چک ثبت نشده، دادگاه حقوقی است. تعیین دادگاه صالح به لحاظ مکانی به یکی از طرق زیر خواهد بود:

• دادگاه محل اقامت خوانده.
• دادگاه محل صدور چک.
• دادگاه محل بانک محال علیه.

تفکیک صلاحیت: صلاحیت دادگاه ها بر اساس مبلغ خواسته (وجه چک) تعیین می شود:

• شوراهای حل اختلاف: برای مبالغ تا ۲۰ میلیون تومان (با توجه به قانون شوراهای حل اختلاف جدید و قانون کاهش مراجعات به مراجع قضایی).
• دادگاه عمومی حقوقی: برای مبالغ بیش از ۲۰ میلیون تومان. (توجه: این مبلغ ممکن است با تغییر قوانین روزآمد شود).

۳.۴. تقدیم دادخواست و پیگیری

پس از تنظیم دادخواست و آماده سازی مدارک، باید آن را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کنید. اهمیت حضور فعال در جلسات دادرسی و پیگیری مستمر پرونده از طریق سامانه ثنا، برای حصول نتیجه مطلوب حیاتی است. عدم حضور یا بی توجهی به ابلاغیه ها می تواند به ضرر خواهان تمام شود.

۴. نکات تکمیلی حقوقی و توصیه های کلیدی

شناخت دقیق جزئیات حقوقی و رعایت توصیه های پیشگیرانه می تواند از بروز بسیاری از مشکلات مربوط به چک های ثبت نشده جلوگیری کند. در این بخش به مهم ترین نکات حقوقی و توصیه های کاربردی می پردازیم.

۴.۱. آیا می توان صادرکننده را به ثبت چک در سامانه صیاد الزام کرد؟

پاسخ کوتاه و صریح این است: خیر. بر اساس نظریه مشورتی شماره ۷/۱۴۰۰/۱۴۷۸ مورخ ۱۴۰۱/۰۳/۲۵ اداره کل حقوقی قوه قضاییه، دعوای الزام صادرکننده به ثبت چک در سامانه صیاد، مسموع نیست. دلیل این امر این است که ثبت در سامانه صیاد، از شرایط قوانین چک صیادی ثبت نشده و صدور چک است و اگر در زمان صدور ثبت نشده باشد، چک از شمول قانون صدور چک خارج می شود. علاوه بر این، عبارت صدور و پشت نویسی چک بدون درج در سامانه صیاد فاقد اعتبار است بر روی برگه های چک جدید، دلالت بر این دارد که دارنده ای که علی رغم این قید، چک را بدون ثبت پذیرفته، عملاً خود را از مزایای قانونی محروم کرده است. بنابراین، تلاش برای اجبار صادرکننده به ثبت، بی نتیجه خواهد بود و باید از طریق مطالبه وجه به عنوان سند عادی اقدام کرد.

۴.۲. مسئولیت ظهرنویسان در قبال چک ثبت نشده چیست؟

این نکته از اهمیت حیاتی برخوردار است و بارها باید تاکید شود: در خصوص چک صیادی که در سامانه صیاد ثبت نشده است، ظهرنویسان هیچ گونه مسئولیتی در قبال پرداخت وجه چک ندارند. مسئولیت پرداخت، صرفاً بر عهده صادرکننده چک است. این یکی از تفاوت های اساسی و تفاوت چک صیادی ثبت شده و ثبت نشده است؛ چرا که در چک های ثبت شده، ظهرنویسان نیز به صورت تضامنی مسئولیت دارند. بنابراین، در ماهیت حقوقی چک ثبت نشده، دعوای مطالبه وجه صرفاً باید علیه صادرکننده مطرح شود.

۴.۳. از چه تاریخی خسارت تأخیر تأدیه محاسبه می شود؟

محاسبه خسارت تأخیر تأدیه یکی از بخش های مهم در مطالبه وجه چک است. در مورد چک ثبت نشده، خسارت تأخیر تأدیه می تواند از یکی از تاریخ های زیر محاسبه شود:

• تاریخ سررسید چک: اگر چک دارای تاریخ سررسید مشخص باشد.
• تاریخ مراجعه به بانک و دریافت اعلامیه عدم ثبت: این تاریخ می تواند به عنوان تاریخ رسمی مطالبه و امتناع از پرداخت تلقی شود.
• تاریخ ارسال اظهارنامه قضایی: در صورتی که پیش از طرح دعوا، اظهارنامه قضایی برای مطالبه وجه به صادرکننده ارسال شده باشد، از تاریخ ابلاغ اظهارنامه می توان به عنوان مبدأ محاسبه خسارت تأخیر تأدیه یاد کرد.

مبنای محاسبه خسارت تأخیر تأدیه، نرخ تورم اعلامی توسط بانک مرکزی است.

۴.۴. توصیه های کلیدی برای پیشگیری از مشکلات چک ثبت نشده

پیشگیری همواره بهتر از درمان است. برای جلوگیری از درگیر شدن در مشکلات حقوقی پیامدهای عدم ثبت چک در سامانه صیاد، رعایت توصیه های زیر حیاتی است:

• استعلام پیش از پذیرش: همیشه قبل از پذیرش هر برگ چک صیادی (چه به عنوان گیرنده اولیه و چه به عنوان ظهرنویس)، از طریق سامانه های استعلام بانک مرکزی (اینترنت بانک، موبایل بانک، برنامک های پرداخت، سامانه پیامکی ۴۰۴۰۷۰۱۷۰۱ یا خودپردازها و کیوسک های بانکی) از ثبت آن در سامانه صیاد و همچنین اصالت و وضعیت اعتباری صادرکننده اطمینان حاصل کنید.
• ثبت انتقال چک: در صورت انتقال چک به شخص دیگر، حتماً فرآیند انتقال را نیز در سامانه صیاد به درستی ثبت کنید. پشت نویسی ساده (بدون ثبت در سامانه) فاقد اعتبار است.
• عدم پذیرش چک های ثبت نشده: حتی از نزدیکان و افراد مورد اعتماد نیز چک صیادی را بدون اطمینان از ثبت آن در سامانه صیاد قبول نکنید. یک لحظه غفلت می تواند منجر به دردسرهای حقوقی طولانی مدت شود.

۴.۵. اهمیت مشاوره با وکیل متخصص

در پرونده های مربوط به چک، به ویژه چک های ثبت نشده، پیچیدگی های حقوقی و رویه های قضایی می تواند برای افراد غیرمتخصص چالش برانگیز باشد. بهره گیری از تجربه و دانش یک وکیل متخصص در امور چک، نه تنها شانس موفقیت پرونده را به طور قابل ملاحظه ای افزایش می دهد، بلکه می تواند در سرعت بخشیدن به فرآیند دادرسی و حفظ حقوق شما در تمامی مراحل، نقش بسیار موثری ایفا کند.

وکیل متخصص می تواند در تنظیم دقیق دادخواست، جمع آوری مستندات، پیگیری پرونده در دادگاه، و حتی مذاکره با طرف مقابل، راهنمای شما باشد و از تضییع حقوق شما جلوگیری نماید.

۵. نمونه دادخواست مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده

در ادامه، یک نمونه دادخواست جامع و کامل برای مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده ارائه می شود که با حداقل تغییرات قابل استفاده است:

عنوان	مشخصات
خواهان:	[نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، شغل، نشانی کامل، شماره تلفن همراه]
خوانده:	[نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، شغل، نشانی کامل، شماره تلفن همراه]
وکیل (در صورت وجود):	[نام و نام خانوادگی، نشانی، شماره پروانه]

خواسته:

1. صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ [مبلغ چک به ریال] ریال بابت اصل وجه یک فقره چک صیادی ثبت نشده شماره [شماره چک] مورخ [تاریخ چک].
2. محکومیت خوانده به پرداخت خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ [تاریخ سررسید چک یا تاریخ مراجعه به بانک و دریافت اعلامیه عدم ثبت] لغایت زمان اجرای کامل حکم، بر اساس شاخص بانک مرکزی.
3. محکومیت خوانده به پرداخت کلیه خسارات دادرسی شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل (در صورت وجود)، و هزینه ابطال تمبر.
4. بدواً صدور قرار تأمین خواسته به مبلغ [مبلغ چک + خسارات تقریبی] ریال از اموال خوانده، بدون تودیع خسارت احتمالی (با استناد به ماده ۱۰۸ و بند د ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی).

دلایل و مستندات:

1. رونوشت مصدق برگ چک صیادی شماره [شماره چک]
2. «اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد» از بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه] به شماره [شماره اعلامیه] مورخ [تاریخ اعلامیه].
3. رونوشت مصدق کارت ملی و شناسنامه خواهان.
4. [در صورت وجود: رونوشت مصدق اظهارنامه ارسالی به خوانده شماره و تاریخ].
5. [در صورت وجود: رونوشت مصدق قرارداد/مبایعه نامه/سند عادی مورخ… (مربوط به منشأ صدور چک)].
6. [در صورت وجود: وکالت نامه وکیل].

شرح دادخواست:

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

به استحضار می رساند اینجانب خواهان، دارنده یک فقره چک صیادی به شماره [شماره چک]، مورخ [تاریخ چک]، به مبلغ [مبلغ چک به ریال] ریال، عهده بانک [نام بانک] شعبه [نام شعبه] می باشم که توسط خوانده محترم صادر و در وجه اینجانب صادر گردیده است.

بر اساس قرارداد [نوع قرارداد] مورخ [تاریخ قرارداد] (رونوشت آن ضمیمه است)، خوانده محترم متعهد به پرداخت مبلغ مذکور به اینجانب بوده و چک فوق الذکر در همین راستا صادر شده است.

متأسفانه علیرغم نص صریح تبصره ۱ ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک (اصلاحی ۱۴۰۰) و درج عبارت صدور و پشت نویسی چک بدون درج در سامانه صیاد فاقد اعتبار است بر روی برگه چک، خوانده محترم از ثبت مشخصات این چک در سامانه صیاد امتناع ورزیده است.

اینجانب پس از مراجعه به بانک محال علیه در تاریخ [تاریخ مراجعه به بانک]، به دلیل عدم ثبت چک در سامانه صیاد، موفق به وصول وجه آن نشده و بانک محترم نیز مطابق بخشنامه شماره ۱۱۷۵۳۳ مورخ ۱۴۰۱.۵.۱۱ بانک مرکزی، «اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد» را صادر نموده که پیوست دادخواست تقدیم حضور است.

با توجه به اینکه چک موصوف، هرچند فاقد اعتبار سند تجاری است، اما به منزله یک سند عادی و دلیل دین و تعهد خوانده به پرداخت وجه مندرج در آن می باشد و روابط حقوقی طرفین تابع عمومات قانون مدنی و قواعد اسناد عادی است، و خوانده محترم علی رغم تعهد و دریافت وجه/کالا/خدمات، از پرداخت دین خود خودداری می نماید، لذا با تقدیم این دادخواست، استدعای رسیدگی و صدور حکم به شرح ستون خواسته را از محضر محترم دادگاه دارم.

لازم به ذکر است که جهت جلوگیری از تضییع حقوق اینجانب و نقل و انتقال اموال خوانده، بدواً صدور قرار تأمین خواسته از اموال خوانده مورد استدعاست.

با تجدید احترام،

امضا و اثر انگشت خواهان/وکیل
تاریخ

نتیجه گیری

دادخواست مطالبه چک ثبت نشده، یکی از مهم ترین راهکارهای قانونی برای دارندگان چک های صیادی است که به دلیل عدم ثبت توسط صادرکننده، از مزایای سند تجاری بودن محروم شده اند. همان طور که بررسی شد، این چک ها هرچند اعتبار سند تجاری ندارند، اما به عنوان یک سند عادی، همچنان دلیلی بر وجود دین و تعهد صادرکننده به پرداخت وجه محسوب می شوند.

نکات کلیدی که باید همواره مدنظر قرار گیرد، شامل لزوم اخذ «اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد» از بانک، مطالبه وجه از طریق دادگاه حقوقی (نه کیفری یا اجرای ثبت)، و مهم تر از همه، عدم مسئولیت ظهرنویسان در قبال این گونه چک ها است. خسارت تأخیر تأدیه نیز بر اساس نرخ شاخص بانک مرکزی و از تاریخ مشخصی قابل مطالبه خواهد بود.

برای پیشگیری از درگیر شدن در این چالش های حقوقی، اکیداً توصیه می شود پیش از پذیرش هرگونه چک صیادی، از ثبت آن در سامانه صیاد اطمینان حاصل کنید و در صورت انتقال، حتماً فرآیند انتقال را نیز در سامانه ثبت نمایید. در نهایت، با توجه به پیچیدگی های رویه های قضایی و حقوقی، مشاوره با یک وکیل متخصص در زمینه دعاوی چک، می تواند ضامن حفظ حقوق و تسریع در فرآیند استیفای طلب شما باشد.