مراحل درخواست مهریه از دادگاه

مطالبه مهریه از دادگاه، روندی حقوقی است که زن برای احقاق حق قانونی خود در صورت عدم پرداخت مهریه توسط زوج، آن را آغاز می کند و شامل مراحلی دقیق و مستند به قوانین جاری است. این فرآیند از ثبت دادخواست تا مرحله اجرا، نیازمند آگاهی کامل از جزئیات قانونی و رویه های قضایی است تا بتوان به طور موثر مهریه را پیگیری و وصول کرد. مهریه، حق مالی و شرعی زن است که به موجب عقد نکاح بر ذمه مرد قرار می گیرد و با وقوع عقد نکاح، زن مالک آن می شود و می تواند هر زمان که بخواهد، آن را مطالبه کند. این حق، چه به صورت عندالمطالبه و چه عندالاستطاعه، قابل پیگیری قضایی است و مراحل آن برای هر دو نوع مهریه، با تفاوت هایی در اثبات، در دادگاه خانواده دنبال می شود. در ادامه به بررسی جامع مراحل درخواست مهریه از دادگاه می پردازیم.

اهمیت آگاهی از این مراحل، نه تنها برای زنان متقاضی مهریه، بلکه برای خانواده های آن ها و حتی وکلای جوان، حیاتی است. پیچیدگی های دادرسی، لزوم جمع آوری مدارک صحیح و نحوه تنظیم دادخواست، همگی از جمله عواملی هستند که می توانند بر سرعت و نتیجه پرونده تأثیرگذار باشند. این راهنما با هدف ارائه اطلاعات دقیق و کاربردی، به گونه ای طراحی شده است که ضمن حفظ اعتبار علمی، برای عموم مردم قابل فهم باشد و مسیری روشن را برای مطالبه مهریه از مراجع قضایی ترسیم کند.

مهریه: حق قانونی و مسلم زن

مهریه، که در فقه اسلامی با عنوان صداق شناخته می شود، مالی است که مرد در هنگام عقد نکاح یا پس از آن، به عنوان یک تعهد شرعی و قانونی، به زن پرداخت می کند. این حق، نمادی از احترام و تضمینی برای حمایت مالی زن در طول زندگی مشترک و پس از آن است. مهریه با انعقاد عقد نکاح، بلافاصله به مالکیت زن درمی آید و او می تواند هر زمان که بخواهد، آن را مطالبه کند.

انواع مهریه و تفاوت های حقوقی آن ها

مهریه به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می شود که در فرآیند مطالبه از دادگاه، تفاوت های کلیدی دارند:

1. مهریه عندالمطالبه: این نوع مهریه رایج ترین شکل مهریه است و به این معناست که زن می تواند در هر زمانی که اراده کند، مطالبه آن را داشته باشد و مرد موظف به پرداخت آن است. در این حالت، زن نیازی به اثبات توانایی مالی (استطاعت) مرد ندارد و اصل بر توانایی پرداخت مرد است، مگر اینکه مرد خود اعسار (ناتوانی مالی) خویش را ثابت کند.
2. مهریه عندالاستطاعه: در این نوع مهریه، پرداخت آن منوط به اثبات توانایی مالی مرد از سوی زن است. به عبارت دیگر، زن تنها زمانی می تواند مهریه خود را مطالبه کند که ثابت کند مرد توانایی پرداخت آن را دارد. اثبات استطاعت مالی زوج در این حالت، می تواند از طریق معرفی اموال، دارایی ها یا شغل مرد انجام گیرد.

انتخاب نوع مهریه در سند ازدواج، تأثیر مستقیمی بر نحوه و سرعت مطالبه آن از طریق دادگاه خواهد داشت. در مهریه عندالمطالبه، بار اثبات عدم توانایی مالی بر دوش زوج است، در حالی که در مهریه عندالاستطاعه، این بار اثبات بر عهده زوجه قرار دارد.

چرا مطالبه مهریه از طریق دادگاه؟ (مزایا و ضرورت ها)

در بسیاری از موارد، اختلافات خانوادگی و عدم تمایل زوج به پرداخت مهریه به صورت توافقی، زن را ناگزیر از مراجعه به مراجع قضایی می کند. مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده مزایای متعددی دارد:

• اجبار قانونی: دادگاه با صدور حکم، مرد را به پرداخت مهریه ملزم می کند و در صورت عدم تمکین، امکان توقیف اموال و حتی جلب او فراهم می شود.
• توقیف اموال (تأمین خواسته): یکی از مهمترین امکاناتی که دادگاه فراهم می کند، قابلیت درخواست تأمین خواسته است که به زن اجازه می دهد پیش از صدور حکم نهایی، اموال مرد را برای جلوگیری از نقل و انتقال، توقیف کند.
• محاسبه به نرخ روز: دادگاه مهریه را بر اساس شاخص بانک مرکزی به نرخ روز محاسبه و حکم به پرداخت آن صادر می کند، که این امر حق واقعی زن را حفظ می نماید.
• حفظ حقوق در صورت فوت زوج: در صورت فوت زوج، مهریه زن از جمله دیون ممتاز است و می تواند از ترکه متوفی مطالبه شود.

بخش اول: آمادگی و پیش نیازهای اولیه برای مطالبه مهریه

پیش از آغاز رسمی فرآیند مطالبه مهریه از دادگاه، لازم است تا مراحل اولیه و پیش نیازهای مهمی انجام شود. این آمادگی ها، نه تنها به تسریع روند کمک می کنند، بلکه از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری کرده و مسیر حقوقی را هموارتر می سازند.

آشنایی با انواع مطالبه مهریه (ثبتی و قضایی)

مطالبه مهریه به دو روش اصلی قابل انجام است:

1. مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت: این روش معمولاً زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که سند ازدواج رسمی باشد و زن بخواهد مهریه خود را از طریق دفتری که عقد در آن ثبت شده، به اجرا بگذارد. اداره ثبت اسناد و املاک، با صدور اجرائیه، اقدام به توقیف اموال منقول و غیرمنقول مرد می کند. این روش سریع تر و کم هزینه تر از روش قضایی است، اما محدودیت هایی دارد؛ به عنوان مثال، امکان جلب مرد یا توقیف حقوق و مزایای وی در این روش وجود ندارد و اگر مرد مالی به نام خود نداشته باشد، عملاً پرونده بی نتیجه می ماند.
2. مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده: در صورتی که زن قصد توقیف حقوق، درخواست جلب مرد (در شرایط خاص) یا قسط بندی مهریه را داشته باشد، یا مرد اموال رسمی به نام خود نداشته و شناسایی اموال نیازمند تحقیقات قضایی باشد، مراجعه به دادگاه خانواده ضروری است. تمرکز این مقاله بر مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده است که فرآیندی جامع تر و با اختیارات قضایی بیشتری همراه است.

مشاوره حقوقی با وکیل متخصص خانواده

حضور وکیل متخصص در دعاوی خانواده، به ویژه در پرونده های مهریه، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. یک وکیل مجرب می تواند:

• کاهش استرس و فشار روانی: وکیل با مدیریت فرآیند حقوقی، بار روانی ناشی از دادرسی را از دوش موکل برمی دارد.
• تسریع روند پرونده: آگاهی کامل وکیل از رویه های قانونی و تجربیات قبلی، به تسریع رسیدگی و جلوگیری از تأخیرات غیرضروری کمک می کند.
• جلوگیری از اشتباهات: تنظیم صحیح دادخواست، جمع آوری مدارک لازم و ارائه دفاعیات مقتضی، نیازمند دانش حقوقی است که وکیل می تواند این خطاها را به حداقل برساند.
• شناسایی اموال زوج: وکیل می تواند با استفاده از ابزارهای قانونی مانند استعلام از ادارات ثبت، بانک ها و … به شناسایی اموال پنهان زوج کمک کند.
• مذاکره و سازش: در برخی موارد، وکیل می تواند به عنوان واسطه، زمینه را برای مذاکره و رسیدن به توافق مسالمت آمیز بین زوجین فراهم کند.

در انتخاب وکیل مناسب، به سابقه و تخصص او در پرونده های خانواده، به ویژه مهریه، توجه کنید. تجربه و شهرت وکیل در این حوزه، می تواند عامل تعیین کننده ای در نتیجه پرونده باشد.

ثبت نام در سامانه ثنا و دریافت کد شخصی

سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی (ثنا)، یک ابزار حیاتی در تمامی فرآیندهای قضایی کشور است. برای آغاز مطالبه مهریه از طریق دادگاه، ثبت نام در این سامانه و دریافت کد شخصی ثنا، از اولین و ضروری ترین اقدامات محسوب می شود.

1. مراحل ثبت نام: شما می توانید به صورت حضوری با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا به صورت آنلاین از طریق وب سایت سامانه ثنا اقدام به ثبت نام کنید. در مرحله آنلاین، پس از وارد کردن اطلاعات اولیه، برای احراز هویت باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه شود.
2. اهمیت و کاربرد: تمامی ابلاغیه های قضایی، از جمله وقت رسیدگی، رأی دادگاه، قرارهای صادره و سایر مکاتبات مربوط به پرونده مهریه، منحصراً از طریق سامانه ثنا به شما ارسال می شود. عدم دسترسی به این سامانه یا عدم پیگیری ابلاغیه ها می تواند به از دست رفتن فرصت های قانونی و تضییع حقوق شما منجر شود.

آگاهی از حقوق قانونی و مراحل دادرسی، پایه و اساس موفقیت در پرونده های مهریه است. با دانش صحیح، می توان این مسیر پیچیده را با اطمینان بیشتری طی کرد.

بخش دوم: گام های عملی درخواست مهریه از دادگاه

پس از انجام پیش نیازهای اولیه، نوبت به آغاز گام های عملی و مستقیم برای مطالبه مهریه از دادگاه می رسد. این بخش به تفصیل، مراحل اجرایی و نکات کلیدی در هر مرحله را توضیح می دهد.

گام 1: جمع آوری مدارک لازم و حیاتی

تهیه و ارائه مدارک کامل و صحیح، از مهمترین ارکان موفقیت در پرونده مهریه است. هرگونه نقص در مدارک می تواند موجب تأخیر یا حتی رد دادخواست شود.

لیست کامل مدارک مورد نیاز:

• اصل شناسنامه و کارت ملی: مدارک هویتی خواهان (زن).
• اصل سند ازدواج یا رونوشت محضری آن: این مهمترین مدرک است که وجود عقد نکاح و میزان مهریه را اثبات می کند. در صورت عدم دسترسی به اصل سند، می توان از دفترخانه محل ثبت عقد، رونوشت برابر اصل تهیه کرد.
• مدارک مربوط به طلاق یا گواهی عدم سازش (در صورت وجود): اگر پیش از مطالبه مهریه، پرونده طلاق در جریان بوده یا حکم طلاق صادر شده باشد، ارائه این مدارک الزامی است.
• اطلاعات مربوط به اموال زوج (در صورت اطلاع): هرگونه سند یا مدرکی که نشان دهنده دارایی های منقول یا غیرمنقول زوج باشد، مانند سند ملک، سند خودرو، اطلاعات حساب بانکی، سهام و …، در مراحل توقیف اموال بسیار کمک کننده خواهد بود.

نکات کلیدی در تهیه مدارک: همیشه سعی کنید اصل مدارک را تهیه و همراه داشته باشید. در صورتی که اصل مدارک در دسترس نیست، رونوشت برابر با اصل از مراجع ذی صلاح تهیه شود. کپی های معمولی اعتبار قانونی ندارند.

گام 2: مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و تنظیم دادخواست

مرحله اصلی آغاز پرونده، مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و ثبت دادخواست مهریه است.

تعیین مرجع صالح رسیدگی

اولین گام پس از جمع آوری مدارک، تعیین مرجع قضایی صالح برای رسیدگی به پرونده است:

• شورای حل اختلاف: اگر میزان مهریه مطالبه شده تا سقف 20 میلیون تومان باشد (با احتساب شاخص تورم تا زمان طرح دعوا)، صلاحیت رسیدگی به پرونده با شورای حل اختلاف است.
• دادگاه خانواده: در صورتی که میزان مهریه مطالبه شده بیش از 20 میلیون تومان باشد، دادگاه خانواده صالح به رسیدگی خواهد بود.

برای ثبت دادخواست دعوای مطالبه مهریه، باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرد. این دفاتر مسئول ثبت دادخواست و ارسال آن به مرجع قضایی صالح هستند.

نحوه تنظیم دادخواست مهریه

دادخواست مهریه باید به صورت دقیق و کامل تنظیم شود. اجزای اصلی یک دادخواست مهریه استاندارد عبارتند از:

• مشخصات خواهان و خوانده: اطلاعات کامل هویتی (نام، نام خانوادگی، شماره ملی، آدرس) زن (خواهان) و مرد (خوانده).
• خواسته: به طور دقیق مشخص شود که خواهان چه چیزی را مطالبه می کند (مثلاً: تقاضای محکومیت خوانده به پرداخت تعداد 500 عدد سکه تمام بهار آزادی به نرخ روز به انضمام کلیه خسارات دادرسی).
• دلایل و مستندات: اشاره به سند ازدواج به عنوان دلیل اصلی، همچنین سایر مدارک و شواهد.
• شرح خواسته: توضیحات مختصری در مورد چگونگی رابطه زوجیت، عدم پرداخت مهریه و درخواست های خواهان.

اهمیت درخواست تأمین خواسته (توقیف اموال)

یکی از حیاتی ترین اقدامات در پرونده مهریه، درخواست تأمین خواسته است. تأمین خواسته به معنای توقیف اموال زوج پیش از صدور حکم نهایی است تا وی نتواند در طول دادرسی اموال خود را منتقل یا پنهان کند و اجرای حکم با مشکل مواجه نشود.

درخواست تأمین خواسته می تواند به صورت همزمان با دادخواست اصلی مطالبه مهریه یا قبل از آن ارائه شود. در صورت ارائه قبل از دادخواست اصلی، دادگاه ابتدا قرار تأمین خواسته را صادر و اموال معرفی شده توسط زن را توقیف می کند. سپس، زن مکلف است ظرف مدت 10 روز از تاریخ صدور قرار تأمین خواسته، دادخواست اصلی مطالبه مهریه را به ثبت برساند. در غیر این صورت، با درخواست زوج، قرار تأمین خواسته لغو شده و اموال از توقیف خارج می شود.

نمونه دادخواست مطالبه مهریه به همراه تأمین خواسته:
خواسته: تقاضای محکومیت خوانده به پرداخت تعداد [تعداد] عدد سکه تمام بهار آزادی مقوم به مبلغ [مبلغ ریالی تخمینی] ریال و بدواً صدور قرار تأمین خواسته از اموال خوانده به میزان بهای مهریه به انضمام کلیه خسارات قانونی اعم از هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل.

شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه عمومی شهرستان [نام شهرستان]
با سلام، احتراماً به استحضار می رساند: اینجانب [نام خواهان] به دلالت سند ازدواج به شماره [شماره سند] دفتر رسمی ازدواج به شماره [شماره دفترخانه] در تاریخ [تاریخ عقد] به نکاح رسمی خوانده آقای/خانم [نام خوانده] درآمدم. وفق عقدنامه مزبور، تعداد [تعداد] عدد سکه تمام بهار آزادی به عنوان مهریه بر ذمه خوانده تعیین و توافق گردید.
نظر به اینکه تا روز جاری، خوانده هیچ اقدامی برای پرداخت مهریه اینجانب ننموده است، درخواست صدور قرار تأمین به موجب ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی جهت توقیف اموال قبل از ابلاغ از اموال خوانده به میزان بهای مهریه، ایضاً اخذ تصمیم و صدور حکم به پرداخت مهریه اینجانب به انضمام کلیه خسارات قانونی اعم از هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل، مستدعی است.

نمونه دادخواست مطالبه مهریه به نرخ روز:
خواسته: تقاضای محکومیت خوانده به پرداخت [تعداد] سکه تمام بهار آزادی (مقوم به مبلغ [مبلغ ریالی تخمینی] ریال) به عنوان مهریه به نرخ روز با احتساب کلیه خسارات قانونی اعم از هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل.

شرح دادخواست:
ریاست محترم دادگاه عمومی شهرستان [نام شهرستان]
با سلام، احتراماً اینجانب [نام خواهان] در تاریخ [تاریخ عقد] به موجب عقدنامه شماره [شماره عقدنامه] به عقد دائم خوانده آقای/خانم [نام خوانده] درآمدم. با عنایت به اینکه مهریه اینجانب [تعداد] سکه تمام بهار آزادی تعیین گردیده است و نظر به حدوث نزدیکی فی مابین و تغییر شاخص قیمت سالانه نسبت به زمان اجرای عقد،
مستند به تبصره الحاقی به ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی و بند ب از ماده ۱۰۸ و ماده ۱۹۸ و ۵۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی، صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت [تعداد] سکه تمام بهار آزادی با لحاظ تغییر شاخص قیمت سالانه، به همراه خسارات دادرسی و در ضمن با عنایت به احتمال نقل و انتقال اموال از سوی خوانده مستند به بند ب از ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی، صدور قرار تأمین خواسته مورد استدعا است.

درخواست اعسار از هزینه دادرسی

در صورتی که زن توانایی مالی برای پرداخت هزینه دادرسی مطالبه مهریه را نداشته باشد، می تواند همزمان با دادخواست مطالبه مهریه، تقاضای اعسار از هزینه دادرسی را نیز از دادگاه درخواست کند. این امر به دادگاه اجازه می دهد تا بدون تعیین وقت رسیدگی در وقت فوق العاده، و وفق ماده ۵ قانون حمایت خانواده، نسبت به این موضوع اتخاذ تصمیم نماید و خواهان را موقتاً از تودیع هزینه دادرسی معاف کند. این درخواست به ویژه با توجه به بخشنامه شماره 1417/10 مورخ 1403/02/01 قوه قضائیه، قابل طرح است.

گام 3: پیگیری پرونده در دادگاه خانواده

پس از ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، نوبت به پیگیری پرونده در دادگاه خانواده می رسد.

ارجاع پرونده به شعبه دادگاه

پس از ثبت، پرونده شما به یکی از شعب دادگاه خانواده ارجاع داده می شود. شماره شعبه و اطلاعات پرونده از طریق سامانه ثنا به شما ابلاغ خواهد شد.

صدور قرار تأمین خواسته و مهلت قانونی

اگر درخواست تأمین خواسته را مطرح کرده باشید، دادگاه ابتدا به این درخواست رسیدگی می کند. در صورت احراز شرایط، قرار تأمین خواسته صادر می شود و اموال معرفی شده از سوی خواهان، توقیف می گردد. همانطور که ذکر شد، اگر تأمین خواسته پیش از دادخواست اصلی ثبت شده باشد، خواهان 10 روز مهلت دارد تا دادخواست اصلی مطالبه مهریه را نیز ثبت کند.

تعیین وقت رسیدگی و ابلاغ

دادگاه پس از بررسی اولیه، وقت رسیدگی را تعیین می کند و این زمان از طریق سامانه ثنا به هر دو طرف (خواهان و خوانده) ابلاغ می شود. ضروری است که به دقت ابلاغیه های ثنا را پیگیری کنید تا از زمان دقیق جلسات مطلع شوید.

جلسات دادرسی

در جلسات دادرسی، خواهان (یا وکیل او) و خوانده (یا وکیل او) فرصت خواهند داشت تا دفاعیات، مستندات و دلایل خود را به قاضی ارائه دهند. اهمیت حضور در این جلسات و ارائه دفاعیات مستدل، بسیار زیاد است. قاضی با بررسی تمامی جوانب، شهادت شهود (در صورت لزوم) و مدارک موجود، رأی مقتضی را صادر خواهد کرد.

گام 4: صدور حکم و مراحل اجرای مهریه

پس از طی مراحل دادرسی و صدور رأی، نوبت به مرحله اجرای مهریه می رسد.

صدور رأی دادگاه

دادگاه پس از اتمام دادرسی، رأی خود را صادر می کند. این رأی می تواند به پرداخت مهریه به صورت یکجا، یا در صورت اثبات اعسار زوج، به صورت قسط بندی باشد. رأی دادگاه نیز از طریق سامانه ثنا ابلاغ می شود.

اعتراض و تجدیدنظر

طرفین دعوا حق اعتراض به رأی صادره را دارند. مهلت اعتراض به رأی دادگاه بدوی 20 روز از تاریخ ابلاغ است. پرونده سپس به دادگاه تجدیدنظر استان ارسال می شود. پس از اتمام مراحل تجدیدنظرخواهی و یا در صورت عدم اعتراض در مهلت مقرر، حکم قطعی می شود.

اجرائیه مهریه

پس از قطعی شدن حکم، زن می تواند درخواست صدور اجرائیه مهریه را از دادگاه صادرکننده حکم مطرح کند. اجرائیه، برگه ای رسمی است که به مرد ابلاغ می شود و او را ملزم به پرداخت مهریه در مهلت مقرر قانونی (معمولاً 10 روز) می کند.

واحد اجرای احکام

در صورت عدم پرداخت مهریه پس از ابلاغ اجرائیه، پرونده به واحد اجرای احکام دادگستری ارجاع می شود. این واحد مسئول پیگیری و اجرای حکم دادگاه است. در این مرحله، زن می تواند با معرفی اموال جدید زوج یا پیگیری اموال توقیف شده قبلی، برای وصول مهریه اقدام کند.

جلب زوج و شرایط آن

امکان جلب زوج (بازداشت وی) در پرونده مهریه، یکی از اهرم های قانونی برای وادار کردن مرد به پرداخت مهریه است. با توجه به قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، امکان جلب زوج تا سقف 110 سکه تمام بهار آزادی وجود دارد. این اقدام تنها از طریق دادگاه و در صورت عدم توانایی مرد در پرداخت مهریه و عدم معرفی اموال قابل وصول، امکان پذیر است. اگر مهریه بیش از 110 سکه باشد، برای مازاد آن امکان جلب وجود ندارد و تنها از طریق توقیف اموال می توان اقدام کرد.

بخش سوم: سوالات مهم و نکات حقوقی تکمیلی

در فرآیند مطالبه مهریه، سوالات و نکات حقوقی متعددی مطرح می شود که آگاهی از آن ها می تواند به فهم بهتر این فرآیند کمک کند.

1. مستثنیات دین در پرداخت مهریه چیست؟

مستثنیات دین، اموالی هستند که بر اساس قانون، حتی در صورت وجود بدهی، قابل توقیف و فروش برای پرداخت آن نیستند. این موارد در ماده 24 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی به تفصیل ذکر شده اند:

1. منزل مسکونی: منزلی که عرفاً در شأن محکومٌ علیه (زوج) در حالت اعسار او باشد. اگر منزل بیش از شأن عرفی او ارزش داشته باشد یا وی بیش از یک منزل داشته باشد، مازاد آن قابل توقیف است.
2. اثاثیه مورد نیاز زندگی: وسایل ضروری که برای رفع حوائج ضروری محکومٌ علیه و افراد تحت تکفل وی لازم است. وسایل لوکس و غیرضروری جزو مستثنیات نیستند.
3. آذوقه موجود: به قدر احتیاج محکومٌ علیه و افراد تحت تکفل وی برای مدتی که عرفاً آذوقه ذخیره می شود.
4. کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی: برای اهل علم و تحقیق متناسب با شأن آنها. به عنوان مثال، کتب تخصصی یک وکیل یا پزشک.
5. وسایل و ابزار کار: برای کسبه، پیشه وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آن ها و افراد تحت تکفلشان لازم است. مانند ابزار یک نجار یا خودروی یک راننده تاکسی.
6. تلفن: یک خط تلفن مورد نیاز مدیون.
7. ودیعه اجاره: مبلغی که در ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت می شود، مشروط بر اینکه پرداخت اجاره بها بدون آن موجب عسر و حرج گردد و عین مستأجره مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شأن او نباشد.

شناخت دقیق مستثنیات دین برای جلوگیری از اتلاف وقت در معرفی اموال توقیف پذیر، بسیار مهم است.

2. هزینه دادرسی مطالبه مهریه چقدر است و چگونه محاسبه می شود؟

دعوای مطالبه مهریه، یک دعوای مالی محسوب می شود و هزینه دادرسی آن بر اساس ارزش مهریه محاسبه می گردد. میزان هزینه دادرسی مطالبه مهریه در حال حاضر، 3.5% (سه و نیم درصد) از مجموع ارزش مهریه است. این مبلغ باید در زمان ثبت دادخواست پرداخت شود. همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، در صورت عدم توانایی مالی خواهان، امکان درخواست اعسار از هزینه دادرسی وجود دارد که دادگاه می تواند خواهان را موقتاً از پرداخت آن معاف کند.

3. مهریه در صورت فوت زوج یا زوجه

• حقوق مهریه از ترکه زوج متوفی: در صورت فوت زوج، مهریه زن یک دین ممتاز محسوب می شود و زن می تواند مهریه خود را از اموال به جا مانده از زوج (ترکه) قبل از تقسیم آن میان وراث، مطالبه کند. این مطالبه باید به طرفیت وراث متوفی که ترکه را پذیرفته اند، در دادگاه طرح شود.
• انتقال حق مهریه به ورثه زوجه متوفی: اگر زن پیش از وصول مهریه فوت کند، حق مهریه او به ورثه اش منتقل می شود و ورثه زن می توانند این حق را از زوج مطالبه کنند.

4. تفاوت عملی مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه

تفاوت اصلی این دو نوع مهریه، در بار اثبات توانایی مالی زوج است:

• عندالمطالبه: زن هر زمان بخواهد می تواند مهریه را مطالبه کند و زوج موظف به پرداخت است. اگر زوج ادعای عدم توانایی (اعسار) داشته باشد، خودش باید آن را در دادگاه اثبات کند.
• عندالاستطاعه: زن برای مطالبه مهریه، باید در دادگاه ثابت کند که زوج توانایی مالی پرداخت مهریه را دارد. این اثبات می تواند از طریق معرفی اموال، حساب های بانکی، شغل و میزان درآمد زوج صورت گیرد.

5. آیا مهریه زن ناشزه پرداخت می شود؟

نشوز به معنای عدم تمکین زن از وظایف زناشویی بدون دلیل موجه است. بر اساس قانون، زن ناشزه حق دریافت نفقه را از دست می دهد، اما حق مهریه زن ناشزه سلب نمی شود. مهریه یک حق مالی است که با عقد نکاح به مالکیت زن درمی آید و ربطی به تمکین یا عدم تمکین ندارد و در هر صورت قابل مطالبه است.

6. شرایط و مراحل مطالبه مهریه از پدر شوهر

اصولاً مسئول پرداخت مهریه، شخص شوهر است. اما در شرایط بسیار خاص، ممکن است پدر شوهر نیز مسئول پرداخت مهریه شناخته شود. این امر عمدتاً زمانی رخ می دهد که پدر شوهر به صورت رسمی و کتبی، پرداخت مهریه را ضمانت کرده باشد یا در عقدنامه به عنوان ضامن معرفی شده باشد. در چنین حالتی، زن می تواند مهریه خود را از ضامن (پدر شوهر) نیز مطالبه کند. این موارد نادر هستند و نیازمند بررسی دقیق سند ازدواج و مستندات مربوطه است.

7. آیا می توان مهریه را قسط بندی کرد؟

بله، در صورتی که زوج توانایی پرداخت مهریه به صورت یکجا را نداشته باشد، می تواند دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه ارائه دهد. اگر دادگاه اعسار زوج را احراز کند، حکم به قسط بندی مهریه صادر خواهد کرد. در این صورت، معمولاً مبلغی به عنوان پیش قسط و سپس اقساط ماهیانه برای پرداخت مهریه تعیین می شود. تعداد و مبلغ اقساط بر اساس توانایی مالی زوج و میزان مهریه تعیین می گردد.

8. مدت زمان مطالبه و دریافت مهریه از دادگاه

مدت زمان مطالبه و دریافت مهریه از دادگاه، به عوامل متعددی بستگی دارد و نمی توان یک زمان ثابت برای آن تعیین کرد. این عوامل عبارتند از:

• حضور یا عدم حضور وکیل: وکیل متخصص می تواند به تسریع روند کمک کند.
• پیچیدگی پرونده: شناسایی اموال زوج، اعتراضات حقوقی، درخواست های اعسار و تجدیدنظر، می تواند پرونده را طولانی تر کند.
• همکاری یا عدم همکاری طرفین: توافق یا عدم توافق زوجین بر نحوه پرداخت.
• میزان شلوغی دادگاه: حجم پرونده های در حال رسیدگی در مراجع قضایی.

در حالت کلی، این فرآیند می تواند از چند ماه تا چند سال به طول بیانجامد. مهمترین نکته، پیگیری مستمر و آگاهانه پرونده است.

9. آیا مهریه به روز محاسبه می شود؟

بله، بر اساس تبصره الحاقی به ماده 1082 قانون مدنی، اگر مهریه وجه رایج ایران باشد، متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تأدیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می گردد، محاسبه و پرداخت خواهد شد. این بدان معناست که ارزش مهریه زن در طول زمان، با توجه به نرخ تورم، حفظ شده و به نرخ روز محاسبه و وصول می گردد.

به روزرسانی مهریه شامل سکه و طلا نمی شود زیرا قیمت آن ها خود به خود در حال تغییر است و نیازی به به روزرسانی ندارند، بلکه این محاسبه به نرخ روز مختص مهریه هایی است که به صورت وجه نقد یا معادل آن تعیین شده اند. محاسبه توسط کارشناس رسمی دادگستری یا با استعلام شاخص تورم از بانک مرکزی انجام می شود.

سوالات متداول

مهریه چقدر به روز می شود؟

مهریه ای که به صورت وجه نقد تعیین شده باشد، بر اساس شاخص تورم سالانه که توسط بانک مرکزی اعلام می شود، از زمان عقد تا زمان پرداخت، به روزرسانی و محاسبه می گردد تا قدرت خرید آن حفظ شود. مهریه های سکه و طلا، به دلیل قیمت گذاری روزانه، نیازی به به روزرسانی ندارند.

آیا برای مهریه می توانیم بدون وکیل اقدام کنیم؟

بله، از لحاظ قانونی، زن می تواند بدون وکیل نیز برای مطالبه مهریه اقدام کند. با این حال، با توجه به پیچیدگی های حقوقی، رویه های قضایی و لزوم تنظیم صحیح دادخواست و پیگیری مستمر، استفاده از وکیل متخصص در دعاوی خانواده به شدت توصیه می شود تا از بروز اشتباهات جلوگیری کرده و روند پرونده را تسریع بخشد.

مدارک اصلی برای مهریه چیست؟

مدارک اصلی برای مطالبه مهریه شامل اصل شناسنامه، اصل کارت ملی و اصل یا رونوشت محضری سند ازدواج است. در صورت اطلاع از اموال زوج، ارائه مدارک مربوط به آن ها نیز می تواند در تسریع روند توقیف اموال موثر باشد.

تأمین خواسته مهریه یعنی چه؟

تأمین خواسته مهریه به معنای درخواست از دادگاه برای توقیف موقت اموال زوج (اعم از منقول و غیرمنقول) است تا در طول فرآیند دادرسی، زوج نتواند با نقل و انتقال اموال، اجرای حکم نهایی را با مشکل مواجه کند. این اقدام می تواند همزمان با دادخواست اصلی یا پیش از آن مطرح شود.

آیا جلب شوهر برای مهریه همیشه ممکن است؟

خیر، جلب شوهر برای مهریه تنها در شرایط خاص و بر اساس قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی امکان پذیر است. این اقدام معمولاً در صورتی انجام می شود که زوج توانایی پرداخت مهریه را نداشته و اموالی نیز برای توقیف معرفی نشود، و تنها تا سقف 110 سکه تمام بهار آزادی قابل اعمال است. برای مازاد بر این مقدار، امکان جلب وجود ندارد.

اگر شوهرم مالی نداشته باشد، مهریه به من تعلق می گیرد؟

بله، مهریه در هر صورت حق قانونی زن است، حتی اگر شوهر در حال حاضر مالی نداشته باشد. در این صورت، زن می تواند دادخواست مطالبه مهریه را ارائه دهد و دادگاه در صورت احراز اعسار زوج، حکم به قسط بندی مهریه صادر خواهد کرد. در صورت عدم پرداخت اقساط، زن می تواند برای جلب زوج (تا سقف 110 سکه) اقدام نماید.

نتیجه گیری

مطالبه مهریه از طریق دادگاه، یک فرآیند حقوقی پیچیده است که نیازمند آگاهی، صبر و پیگیری مستمر است. از جمع آوری دقیق مدارک تا تنظیم صحیح دادخواست، درخواست تأمین خواسته، پیگیری در جلسات دادرسی و نهایتاً اجرای حکم، هر مرحله از این مسیر، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. شناخت قوانین مربوط به انواع مهریه، مستثنیات دین، نحوه محاسبه به نرخ روز و شرایط جلب زوج، می تواند به زن کمک کند تا با اطمینان و اثربخشی بیشتری حقوق خود را پیگیری کند.

در این راه پرچالش، همراهی یک وکیل متخصص خانواده نه تنها به تسریع و تسهیل روند کمک می کند، بلکه با ارائه مشاوره حقوقی دقیق و مدیریت صحیح پرونده، از تضییع حقوق و بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری به عمل می آورد. با تکیه بر دانش حقوقی و مشاوره با متخصصین، می توانید این مسیر را با موفقیت پشت سر بگذارید و به حق قانونی خود دست یابید.

برای مشاوره تخصصی و گام به گام در پرونده مهریه خود، همین امروز با وکلای مجرب ما تماس بگیرید.