دخمه زرتشتیان یزد: تاریخچه، فلسفه و نحوه دسترسی + تصاویر
در دل کویر یزد جایی که خورشید سوزان بر پهنه خاک می تابد برج های خاموشان یا دخمه زرتشتیان قد برافراشته اند. این بناهای تاریخی یادگاری از آیین زرتشت و نحوه برخورد آن ها با مرگ و زندگی هستند. زرتشتیان به دلیل اعتقاد به پاکی عناصر اربعه (آب آتش خاک و هوا) مردگان خود را در این دخمه ها قرار می دادند تا توسط پرندگان و تابش خورشید تجزیه شوند و از آلودگی خاک جلوگیری شود. بازدید از این مکان فرصتی است برای آشنایی با فرهنگ و تاریخ غنی زرتشتیان و تفکر در فلسفه زندگی و مرگ.
دخمه زرتشتیان یزد کجاست؟
دخمه زرتشتیان یزد در ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر یزد و در نزدیکی منطقه صفائیه قرار دارد. این دخمه بر فراز کوهی کم ارتفاع به نام کوه دخمه بنا شده است. برای رسیدن به این مکان تاریخی باید از بلوار شهیدان اشرف عبور کرده و به سمت کوه دخمه حرکت کنید. دو برج سنگی مدور که فضای داخلی آن ها خالی است در بالای این کوه خودنمایی می کنند و به عنوان دخمه یا دادگاه زرتشتیان شناخته می شوند.
برج خاموشان یزد کجاست؟
برج خاموشان در واقع همان دخمه زرتشتیان یزد است که در گذشته زرتشتیان مردگان خود را در آنجا قرار می دادند. این برج ها که در بالای کوه دخمه قرار دارند به دلیل دور بودن از مناطق مسکونی و ارتفاع زیاد به برج خاموشان یا برج سکوت نیز معروف شده اند. سکوت و آرامش حاکم بر این فضا یادآور فلسفه خاص زرتشتیان درباره مرگ و زندگی است.
فلسفه و تاریخچه دخمه زرتشتیان یزد
زرتشتیان به دلیل اعتقاد به پاکی عناصر اربعه دفن مردگان در خاک را باعث آلودگی آن می دانستند. به همین دلیل آن ها دخمه ها را در ارتفاعات می ساختند تا اجساد توسط پرندگان و تابش خورشید تجزیه شوند و از آلودگی خاک جلوگیری شود. این رسم که به آن دخمه نشینی گفته می شود از دوران باستان در بین زرتشتیان رواج داشته و تا چند دهه پیش نیز ادامه داشته است. با این حال در سال ۱۳۵۴ هجری شمسی استفاده از دخمه ها برای دفن مردگان در ایران ممنوع شد.
معرفی و فلسفه دخمه زرتشتیان
دخمه زرتشتیان مکانی مقدس برای پیروان این آیین باستانی است. آن ها معتقد بودند که با مرگ روح انسان به آسمان صعود می کند و جسم باقی مانده باید به طبیعت بازگردد بدون اینکه باعث آلودگی آن شود. به همین دلیل اجساد را در دخمه ها قرار می دادند تا توسط پرندگان و عوامل طبیعی تجزیه شوند. این عمل نشان دهنده احترام عمیق زرتشتیان به طبیعت و تلاش آن ها برای حفظ پاکیزگی آن است.
دلیل ساخت دخمه و سپردن مردگان در آن ها
زرتشتیان بر این باور بودند که خاک آتش آب و هوا عناصر مقدسی هستند و نباید با اجساد آلوده شوند. به همین دلیل آن ها مردگان خود را در دخمه ها قرار می دادند تا توسط پرندگان و تابش خورشید تجزیه شوند و از آلودگی این عناصر مقدس جلوگیری شود. این روش تدفین با اعتقادات زرتشتیان در مورد پاکیزگی و احترام به طبیعت همخوانی دارد.
معماری و ساختار فنی دخمه ها
دخمه های زرتشتیان معمولاً از دو برج استوانه ای شکل تشکیل شده اند که از سنگ و ساروج ساخته شده اند. برج بزرگ تر به نام «دخمه دادی» برای قرار دادن اجساد مردان و برج کوچک تر به نام «دخمه مانکجی هاتریا» برای قرار دادن اجساد زنان اختصاص داده شده است. داخل هر برج حلقه ای دایره ای شکل وجود دارد که اجساد در آن قرار داده می شدند. شیب ملایم این حلقه باعث می شد تا استخوان ها پس از تجزیه شدن اجساد به داخل چاه مرکزی هدایت شوند.
اصول ساختن دخمه ها
در ساخت دخمه ها اصول خاصی رعایت می شد تا از نفوذ آلودگی به زمین جلوگیری شود. معماران از خشت خام و گچ استفاده می کردند و میخ های بزرگ متوسط و کوچک را به ترتیب خاصی در زمین می کوبیدند. همچنین ریسمانی از پنبه را دور تا دور دخمه می پیچاندند و در حین ساخت نیایش هایی را زمزمه می کردند. سطح داخلی دخمه با تخته سنگ های بزرگ فرش می شد و به سه قسمت مجزا برای مردان زنان و کودکان تقسیم می شد.
نحوه دسترسی به برج خاموشان یزد
برای دسترسی به برج خاموشان یزد می توانید از خودروی شخصی یا تاکسی استفاده کنید. این مکان در انتهای بلوار شهیدان اشرف و در بالای کوه دخمه واقع شده است. پس از رسیدن به پای کوه باید مسافتی را پیاده روی کنید تا به بالای دخمه برسید. این مسیر پیاده روی فرصتی است برای لذت بردن از مناظر زیبای اطراف و استشمام هوای پاک کویر.
آئین ورود به دخمه
در گذشته ورود به دخمه آداب و رسوم خاصی داشت. افراد باید لباس های پوشیده و تمیز بر تن می کردند و از هرگونه آرایش و زیورآلات خودداری می کردند. همچنین سکوت و احترام در این مکان مقدس از اهمیت بالایی برخوردار بود. امروزه بازدیدکنندگان می توانند بدون نیاز به رعایت آداب خاصی از دخمه دیدن کنند اما همچنان رعایت سکوت و احترام به این مکان تاریخی ضروری است.
نحوۀ سنتی دفن مردگان در دخمه زرتشتیان یزد
در آیین زرتشتی پس از فوت فرد جسد او را غسل می دادند و با پارچه ای سفیدرنگ می پوشاندند. سپس مراسم تشییع جنازه با حضور موبدان و سایر زرتشتیان برگزار می شد. پس از پایان مراسم جسد را به دخمه منتقل می کردند و بر روی سکوی بلندی به نام استودان قرار می دادند. پس از تجزیه شدن جسد توسط پرندگان استخوان ها را جمع آوری کرده و در چاه عمیقی در مرکز دخمه می ریختند.
آشنایی با زرتشت و زرتشتیان؛ میراثی در دل یزد
زرتشت پیامبر باستانی ایرانی در قرن ششم پیش از میلاد مسیح ظهور کرد و دینی را بنیان نهاد که بر پایه سه اصل گفتار نیک پندار نیک و کردار نیک استوار است. زرتشتیان پیروان این دین در طول تاریخ نقش مهمی در شکل گیری فرهنگ و تمدن ایران داشته اند. یزد به عنوان یکی از مهم ترین مراکز جمعیتی زرتشتیان آثار و نشانه های فراوانی از این فرهنگ غنی را در خود جای داده است.
قسمت های مختلف دخمه زرتشتیان یزد
دخمه های زرتشتیان از قسمت های مختلفی تشکیل شده اند که هر کدام کاربرد خاصی داشته اند. جاده دخمه درب سنگی یا آهنی کتیبه دخمه حلقه مردگان مرد حلقه مردگان زن حلقه مردگان کودک و استودان یا سراده از جمله این قسمت ها هستند. استودان چاهی عمیق در مرکز دخمه بود که استخوان های باقی مانده از اجساد در آن ریخته می شد.
بهترین زمان بازدید از دخمه چه موقعی است؟
بهترین زمان بازدید از دخمه زرتشتیان یزد فصل های بهار و پاییز است. در این فصول هوا معتدل و دلپذیر است و می توانید از پیاده روی در کوه و بازدید از دخمه لذت ببرید. همچنین در این فصول دخمه خلوت تر است و می توانید با آرامش بیشتری از این مکان تاریخی دیدن کنید. ساعات بازدید از دخمه معمولاً از ۸ صبح تا ۵ عصر است.
بناهای تاریخی مهم اطراف دخمه زرتشتیان یزد
در اطراف دخمه زرتشتیان یزد بناهای تاریخی مهم دیگری نیز وجود دارند که می توانید از آن ها بازدید کنید. آتشکده یزد موزه یزد مجموعه امیرچخماق و مسجد جامع یزد از جمله این بناها هستند. آتشکده یزد مهم ترین مکان مذهبی زرتشتیان در یزد است و در آن آتش مقدسی وجود دارد که بیش از ۱۵۰۰ سال است که روشن است.
کاربرد برج خاموشان یزد در قدیم
برج خاموشان یزد در گذشته به عنوان محل قرار دادن اجساد مردگان زرتشتی مورد استفاده قرار می گرفت. زرتشتیان به دلیل اعتقاد به پاکی عناصر اربعه مردگان خود را در این برج ها قرار می دادند تا توسط پرندگان و تابش خورشید تجزیه شوند و از آلودگی خاک جلوگیری شود. این رسم که به آن دخمه نشینی گفته می شود از دوران باستان در بین زرتشتیان رواج داشته است.
دیگر دخمه های شهر یزد
علاوه بر دخمه اصلی زرتشتیان در یزد دخمه های دیگری نیز در این شهر و اطراف آن وجود دارند. دخمه چم در شهرستان تفت و دخمه فیروزآباد در شهرستان یزد از جمله این دخمه ها هستند. این دخمه ها نیز در گذشته برای دفن مردگان زرتشتی مورد استفاده قرار می گرفتند و امروزه به عنوان جاذبه های گردشگری مورد بازدید قرار می گیرند.
چرا زرتشتیان مردگان خود را در دخمه دفن می کردند؟
زرتشتیان به دلیل اعتقاد به پاکی عناصر اربعه (آب آتش خاک و هوا) مردگان خود را در دخمه قرار می دادند تا از آلودگی این عناصر جلوگیری کنند.
آیا هنوز هم از دخمه زرتشتیان یزد استفاده می شود؟
خیر استفاده از دخمه زرتشتیان یزد برای دفن مردگان از سال ۱۳۵۴ هجری شمسی ممنوع شده است.
آیا بازدید از برج خاموشان یزد برای همه افراد مناسب است؟
بازدید از برج خاموشان یزد ممکن است برای برخی افراد به دلیل فضای خاص و تاریخی آن مناسب نباشد.
برج خاموشان یزد چه تفاوتی با سایر قبرستان ها دارد؟
برج خاموشان یزد محلی برای تجزیه اجساد توسط پرندگان و عوامل طبیعی بوده در حالی که قبرستان ها محل دفن مستقیم مردگان هستند.
آیا در نزدیکی برج خاموشان یزد هتل یا اقامتگاهی وجود دارد؟
بله هتل ها و اقامتگاه هایی در شهر یزد و در نزدیکی منطقه صفائیه وجود دارند که می توانید برای اقامت انتخاب کنید.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "دخمه زرتشتیان یزد: تاریخچه، فلسفه و نحوه دسترسی + تصاویر" هستید؟ با کلیک بر روی گردشگری و اقامتی، آیا به دنبال موضوعات مشابهی هستید؟ برای کشف محتواهای بیشتر، از منوی جستجو استفاده کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "دخمه زرتشتیان یزد: تاریخچه، فلسفه و نحوه دسترسی + تصاویر"، کلیک کنید.