سکسکه جنین چه علتی دارد؟

همه چیز درباره سکسکه نوزاد: علل، علائم و درمان

اگر به تازگی یا اخیرا صاحب فرزند شده باشید، به احتمال زیاد با سکسکه جنین در دوران باررداری و سکسکه نوزاد پس از تولد مواجه شده‌اید. احتمالا احساس می‌کنید سکسکه کردن، آرامش نوزاد شما را مختل کرده و امری ناخوشایند است. در چنین شرایطی شاید مایل باشید بدانید این علامت به‌دنبال چه شرایطی رخ می‌دهد و چگونه می‌توان آن را مدیریت کرد. اما علت سکسکه چیست؟ چگونه می‌توان از سکسکه در نوزادان جلوگیری کرد؟ آیا راهی برای رفع سکسکه نوزاد وجود دارد؟

اگرچه این یافته بسیار شایع است، اما پدیده‌ای است که تعامل پیچیده فرآیندهای عصبی، گوارشی و رشدی را در نوزادان منعکس می‌کند. سکسکه نوزادی با انقباضات ناگهانی و غیرارادی دیافراگم و به دنبال آن بسته شدن ناگهانی تارهای صوتی مشخص می‌شود. در ادامه به تشریح مکانیسم‌های فیزیولوژیکی عامل سکسکه، شناسایی محرک‌های آن، ارزیابی تأثیر آن‌ها بر سلامت نوزاد و ارائه راهکارهای موثر برای مدیریت آن می‌پردازیم.

علت سکسکه نوزاد: مکانیسم‌های فیزیولوژیکی

اسپاسم دیافراگمی

سکسکه نشانه چیست؟ عامل اصلی سکسکه، اسپاسم غیرارادی دیافراگم است. دیافراگم عضله اصلی درگیر در تنفس بوده و حفره شکم را از قفسه‌سینه جدا می‌کند. اسپاسم این عضله معمولا با تحریک اعصاب فرنیک که دیافراگم را عصب‌دهی می‌کند، آغاز می‌شود. مکانیسم دقیق تحریک چنین واکنشی در نوزادان به طور کامل شناخته نشده است. اگرچه چندین نظریه، کنترل عصبی نابالغ را به عنوان یک عامل اولیه مطرح می‌کنند.

نقش عصب فرنیک

دلیل سکسکه زیاد نوزاد چیست؟ نقش برجسته عصب فرنیک در سکسکه ناشی از کنترل مستقیم حرکتی آن بر دیافراگم است. محرک‌های داخلی یا خارجی که به طور غیرعادی این عصب را فعال می‌کنند می‌توانند رفلکس سکسکه را تسریع کنند. در نوزادان، به دلیل سیستم عصبی در حال تکامل، عصب فرنیک ممکن است بیشتر مستعد چنین تحریکی باشد.

بسته شدن گلوت

به دنبال انقباض سریع دیافراگم، تارهای صوتی (گلوت) به سرعت بسته می‌شوند و جریان هوای ورودی را به طور ناگهانی متوقف می‌کنند. همین امر است که صدای سکسکه را ایجاد می‌کند و به این دلیل است که در هنگام وقوع سکسکه، تنفس برای لحظه‌ای کوتاه قطع و مجددا برقرار می‌شود.

محرک‌های سکسکه

همانطور که گفتیم، ماهیت فرایند ایجاد کننده سکسکه تحریکی بوده و احتمالا یک محرک داخلی یا خارجی در ایجاد آن نقش دارد. عوامل متنوعی می‌توانند در تحریک اعصاب فرنیک و به دنبال آن، انقباض ناگهانی دیافراگم نقش داشته باشند. در ادامه به چند مورد از عوامل محرک سکسکه نوزاد پرداخته‌ایم.

عوامل گوارشی

معمولاً سکسکه نوزادان به نحوه تغذیه نوزاد مرتبط است. تغذیه بیش‌از‌حد، بلع هوا و وجود رفلاکس معده به مری (GER) به عنوان محرک‌های بالقوه‌ای شناخته شده‌اند که می‌توانند دیافراگم یا عصب فرنیک را تحریک کنند.

تغییرات دما

تغییرات ناگهانی در دمای محیط نیز در ایجاد سکسکه در نوزادان دخیل است. این امر احتمالاً به این دلیل است که سرد شدن یا گرم شدن سریع بر عملکرد دیافراگم تأثیر می‌گذارد.

تکامل عصبی

سیستم عصبی در حال تکامل در یک نوزاد ممکن است او را مستعد سکسکه‌های مکرر کند. بلوغ مسیرهای تنظیمی درگیر در کنترل دیافراگم هنوز کامل نشده است، که این شرایط احتمالاً منجر به افزایش حساسیت به محرک‌های سکسکه می‌شود.

واکنش مادر به سکسکه جنین

زمانی که مادر به سه ماهه سوم بارداری می‌رسد، حرکات ریتمیک جنین یا سکسکه به وضوح قابل احساس است. بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند که سکسکه جنین نیز یکی از انواع حرکت جنین است و نباید باعث نگرانی مادر شود. مادر می‌تواند مانند شمارش حرکت جنین، به راحتی تعداد سکسکه را بشمارد و اگر بطور غیر معمول ادامه دار بود به پزشک مراجعه کند.

گاهی اوقات ممکن است حرکات جنین با سکسکه اشتباه گرفته شود خصوصا زمانی که موقعیت جفت، قدامی است. بسیار مهم است که در زمان سکسکه جنین، آرامش خود را حفظ کنید و با کودک خود صحبت کرده یا برایش موسیقی آرام بخش پخش کنید.

سکسکه نوزاد: تاثیر بر سلامت نوزادان

چه زمانی سکسکه نوزاد خطرناک است؟ سکسکه نوزاد اغلب اوقات خود محدود شونده بوده و مشکل یا ناراحتی خاصی ایجاد نمی‌کند. دوره‌های مکرر یا طولانی سکسکه در نوزادان می‌تواند گهگاه نشانه‌ای از بیماری‌های زمینه‌ای مانند اختلالات گوارشی یا ناهنجاری‌های سیستم عصبی مرکزی باشد. با این حال، اکثریت قریب به اتفاق دوره‌های سکسکه در نوزادان بی‌ضرر هستند و بر رشد، تغذیه یا نتایج بلندمدت او تأثیر منفی نمی‌گذارند.

متوقف کردن سکسکه جنین

هر چند که حرکات ریتمیک جنین و یا سکسکه، دردناک نیست و معمولا بیشتر از 15 دقیقه طول نمی کشد، اما ممکن است برای مادر باردار ناراحت کننده باشد، حواس او را پرت کند و یا باعث ایجاد اختلال در روند خواب و استراحت او گردد. رعایت برخی نکات ممکن است تا حدود زیادی این حرکات و ناراحتی ناشی از سکسکه جنین را کاهش دهد.

• هیدراته نگه داشتن بدن با نوشیدن آب فراوان
• داشتن ورزش و فعالیت بدنی کافی، منظم و مناسب بارداری
• خوابیدن به سمت چپ بدن
• داشتن رژیم غذایی سالم
• استفاده از بالش بین پاها در هنگام خواب برای کاهش فشار ستون فقرات.

ثبات محیط اطراف نوزاد

حفظ پایداری دمای محیط و حصول اطمینان از اینکه نوزاد به خوبی از تغییرات دمایی ناگهانی محافظت می‌شود، ممکن است دوره‌های سکسکه را به حداقل برساند.

نظارت بر نوزاد و شکیبایی

با توجه به ماهیت خوش‌خیم اکثر دوره‌های سکسکه‌ نوزاد، نظارت، مشاهده و صبر اغلب بهترین راهبرد مدیریتی است. اکثر دوره‌ها خود به خود و بدون هیچ مداخله‌ای برطرف می‌شوند.

برای از بین بردن سکسکه نوزاد هرگز اقدامات زیر را انجام ندهید:

• او را نترسانید. ترساندن. یک صدای بسیار بلند جهت توقف سکسکه، ممکن است که در بزرگسالان کارآمد باشد، اما می تواند سبب آسیب به پرده ی گوش نوزادان و شیرخوار ها شود.
• دادن خوراکی ها و شکلات ترش. هرگز برای توقف سکسکه نوزادان و شیرخواران، حتی یک تکه ی بسیار کوچک از شکلات ترش را به آنها ندهید. اسید موجود در این مواد بسیار برای سلامتی آنها مضر است.

اگر که فرزندتان هر روز بارها دچار سکسکه می شود و این دوره های سکسکه ساعت ها طول می کشد به طوری که سبب اختلال در خواب، خوراک و بازی او شده است، این موضوع را با پزشک درمیان بگذارید.

جمع بندی

سکسکه نوزاد یک پدیده رایج و معمول در نوزادان است که منعکس‌کننده تأثیر متقابل و پیچیده عوامل گوارشی، عصبی و محیطی در مراحل اولیه زندگی است. از جمله عوامل اصلی دخیل در سکسکه، انقباض ناگهانی عضله دیافراگم، تحریک غیرطبیعی عصب فرنیک و سیستم عصبی تکامل‌نیافته نوزاد است. دوره‌های سکسکه معمولا خود محدود شونده بوده و طی ۵ تا ۱۰ دقیقه برطرف می‌شوند. این دور‌ه‌ها برای نوزادان آزاردهنده نبوده و آن‌ها می‌توانند همچنین به راحتی تغذیه‌کرده یا بخوابند. درک مکانیسم‌های فیزیولوژیکی، محرک‌های بالقوه و راهکارهای مدیریتی مناسب برای سکسکه‌های نوزادی می‌تواند به والدین کمک کند تا با حوصله و توجه آگاهانه این یافته شایع در نوزادان را مدیریت و از آن عبور کنند.