آشنایی با بندر ترکمن و جزیره آشوراده در گلستان

بندر ترکمن و جزیره آشوراده دو نگین درخشان در استان گلستان هستند که در کرانه شرقی دریای خزر جای گرفته اند. بندر ترکمن، شهری ساحلی با تاریخ و فرهنگ غنی، دروازه ای برای ورود به آشوراده است؛ تنها جزیره ایرانی در این دریا. این منطقه با تلفیقی از طبیعت بکر، حیات وحش منحصربه فرد و جاذبه های گردشگری محلی، تجربه ای متفاوت از سفر به شمال ایران را پیش روی علاقه مندان به گردشگری قرار می دهد.

این دو مقصد، با وجود نزدیکی جغرافیایی، هر یک ویژگی های خاص خود را دارند. بندر ترکمن با بازار پر جنب وجوش و اسکله فعالش، تصویری از زندگی روزمره مردم منطقه را به نمایش می گذارد، در حالی که جزیره آشوراده با سکوت و آرامش نسبی خود و پناهگاه بودن برای پرندگان مهاجر، مقصدی ایده آل برای علاقه مندان به طبیعت گردی و حیات وحش است.

معرفی بندر ترکمن

بندر ترکمن، شهری بندری در غرب استان گلستان است که در کنار دریای خزر و در فاصله نسبتاً کمی از مرکز استان واقع شده است. این شهر به دلیل موقعیت جغرافیایی و دسترسی آسان به دریا و همچنین نزدیکی به جزیره آشوراده، از دیرباز اهمیت تجاری و ارتباطی داشته است.

امروزه، بندر ترکمن بیشتر به عنوان یک مقصد گردشگری شناخته می شود که بازدیدکنندگان را به سوی خود می کشاند. فضای شهر ترکیبی از عناصر بومی منطقه ترکمن صحرا و ویژگی های شهرهای ساحلی شمال ایران را در خود جای داده است و امکانات لازم برای پذیرایی از مسافران را داراست.

موقعیت جغرافیایی بندر ترکمن

شهر بندر ترکمن در بخش غربی استان گلستان قرار دارد و از شمال به دریای خزر و خلیج گرگان محدود می شود. این شهر در فاصله حدود ۴۰ کیلومتری غرب گرگان، مرکز استان، واقع شده و دسترسی به آن از طریق جاده اصلی ساحلی شمال کشور آسان است.

موقعیت این شهر در دهانه خلیج گرگان، آن را به نقطه ای استراتژیک برای فعالیت های دریایی و ارتباط با جزیره آشوراده تبدیل کرده است. ارتفاع کم این شهر از سطح دریا، از ویژگی های بارز جغرافیایی آن به شمار می رود و بر آب وهوای آن نیز تاثیرگذار است.

تاریخچه بندر ترکمن

تاریخ بندر ترکمن به دوران معاصر بازمی گردد. این شهر در زمان رضا شاه پهلوی و در سال ۱۳۰۶ شمسی با نام بندر شاه تاسیس شد. هدف اصلی از ساخت این بندر، ایجاد یک نقطه ارتباطی مهم برای تجارت و همچنین تکمیل خط آهن سراسری ایران در شمال بود.

بندر شاه در آن زمان به سرعت توسعه یافت و به یکی از مهمترین بنادر شمال ایران تبدیل شد. نقش این بندر در جابه جایی کالا و مسافر از طریق دریا و راه آهن بسیار حیاتی بود. پس از انقلاب اسلامی، نام آن به بندر ترکمن تغییر یافت و با وجود تغییراتی در فعالیت های بندری آن، همچنان به عنوان یک شهر مهم در منطقه شناخته می شود.

معرفی جزیره آشوراده

جزیره آشوراده، تنها جزیره مسکونی سابق و تنها جزیره ایرانی در دریای خزر است که در انتهای شرقی شبه جزیره میانکاله واقع شده است. این جزیره از نظر اکولوژیکی اهمیت فراوانی دارد و بخشی از پناهگاه حیات وحش میانکاله و منطقه حفاظت شده بین المللی محسوب می شود.

در گذشته، آشوراده دارای سکنه، پاسگاه، مدرسه و تاسیسات دیگری بوده است، اما در دهه های اخیر به دلیل بالا آمدن سطح آب دریای خزر و فرسایش سواحل، بخش عمده ای از آن به زیر آب رفته و امروزه عملاً غیرمسکونی است. با این حال، طبیعت بکر و موقعیت آن به عنوان زیستگاه پرندگان، آن را به مقصدی جذاب برای گردشگری تبدیل کرده است.

موقعیت جغرافیایی جزیره آشوراده

جزیره آشوراده در شمال غربی بندر ترکمن و در دهانه ورودی خلیج گرگان قرار گرفته است. این جزیره در واقع بخش پایانی شبه جزیره میانکاله محسوب می شود و از طریق یک باریکه خاکی به آن متصل است. موقعیت آن در مرز بین خلیج و دریا، شرایط زیست محیطی منحصربه فردی را ایجاد کرده است.

دسترسی به جزیره آشوراده عمدتاً از طریق قایق های موتوری از اسکله بندر ترکمن صورت می گیرد. این مسیر دریایی کوتاه، فرصتی برای تماشای چشم انداز خلیج گرگان و حاشیه ساحلی منطقه فراهم می کند.

تاریخچه جزیره آشوراده

تاریخچه جزیره آشوراده نیز با فراز و نشیب های زیادی همراه بوده است. این جزیره در دوره هایی محل سکونت و فعالیت صیادان و ساکنان محلی بوده است. در اواسط قرن نوزدهم میلادی، جزیره آشوراده به تصرف نیروهای روسی درآمد و به پایگاه نظامی و صیادی مهمی برای آن ها در دریای خزر تبدیل شد.

روس ها در آشوراده تاسیساتی از جمله فانوس دریایی و کلیسا بنا کردند. پس از انقلاب ۱۹۱۷ روسیه، این جزیره دوباره به ایران بازگردانده شد. با گذشت زمان و تغییرات اکولوژیکی، به ویژه بالا آمدن سطح آب دریا، جزیره به تدریج تخلیه و بخش های زیادی از آن غرق شد، اما اهمیت تاریخی و طبیعی آن همچنان پابرجاست.

جاذبه های گردشگری بندر ترکمن

شهر بندر ترکمن با وجود اینکه نقطه ای برای دسترسی به آشوراده است، خود نیز دارای جاذبه های گردشگری خاصی است که ارزش بازدید دارند. این جاذبه ها عمدتاً حول محور زندگی محلی، بازار و فضای بندری شکل گرفته اند و تجربه ای متفاوت از مناطق کوهستانی یا جنگلی شمال ایران ارائه می دهند.

گردشگری در بندر ترکمن فرصتی برای آشنایی با فرهنگ مردم ترکمن و همچنین لذت بردن از فضای آرامش بخش ساحلی (هرچند برای شنا مناسب نیست) و تماشای فعالیت های دریایی است.

بازار هفتگی بندر ترکمن

یکی از زنده ترین و جذاب ترین جاذبه های گردشگری بندر ترکمن، بازار هفتگی آن است که معمولاً روزهای چهارشنبه برپا می شود. این بازار محلی شلوغ و رنگارنگ، قلب تپنده شهر در این روز محسوب می شود و بازدیدکنندگان زیادی را به خود جذب می کند.

در بازار هفتگی، انواع محصولات محلی از جمله صنایع دستی نفیس ترکمن مانند قالیچه، گلیم، سوزن دوزی، لباس های سنتی، همچنین محصولات کشاورزی، ماهی تازه و سایر کالاها عرضه می شود. گشت وگذار در این بازار فرصتی عالی برای خرید سوغاتی و آشنایی با فرهنگ و زندگی روزمره مردم منطقه است.

اسکله بندر ترکمن

اسکله بندر ترکمن نه تنها نقطه اصلی شروع سفر به جزیره آشوراده است، بلکه به خودی خود یک جاذبه دلپذیر محسوب می شود. این اسکله محلی برای قدم زدن، لذت بردن از نسیم دریا و تماشای منظره خلیج گرگان و دریای خزر است.

در اسکله می توانید قایق هایی را برای سفر به آشوراده کرایه کنید. همچنین، تماشای قایق های صیادی و فعالیت های مربوط به دریا در این محل جذابیت خاصی دارد. غروب آفتاب از این اسکله بسیار دیدنی است و بسیاری از بازدیدکنندگان برای عکاسی و لذت بردن از منظره به این مکان می آیند.

اسکله بندر ترکمن، نقطه ای حیاتی برای دسترسی به آشوراده و محلی دوست داشتنی برای تجربه حال وهوای بندری شمال ایران است.

جاذبه های گردشگری جزیره آشوراده

با وجود اینکه بخش زیادی از جزیره آشوراده زیر آب رفته است، اما این جزیره همچنان یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری گلستان و ایران محسوب می شود. جذابیت اصلی آشوراده در طبیعت بکر و دست نخورده و موقعیت آن به عنوان پناهگاه حیات وحش است.

بازدید از این جزیره تجربه ای خاص از طبیعت گردی و آشنایی با اکوسیستم منطقه فراهم می کند. بقایای ساختمان های قدیمی نیز نشانه هایی از تاریخ پرفراز و نشیب جزیره را بازگو می کنند.

حیات وحش آشوراده

جزیره آشوراده و شبه جزیره میانکاله که آشوراده بخشی از آن است، به دلیل قرار گرفتن در مسیر مهاجرت پرندگان، یکی از مهمترین زیستگاه ها و پناهگاه های پرندگان در ایران و منطقه محسوب می شوند. به ویژه در فصول پاییز و زمستان، هزاران پرنده مهاجر از مناطق سردسیر به این منطقه گرم تر کوچ می کنند.

انواع گونه های پرندگان آبزی و کنارآبزی مانند فلامینگو، پلیکان، قو، انواع اردک و غاز، کاکایی و اگرت را می توان در اطراف جزیره و خلیج گرگان مشاهده کرد. این منطقه همچنین زیستگاه برخی پستانداران نظیر روباه، شغال و گراز است و در گذشته از مهمترین مناطق صید ماهیان خاویاری در دریای خزر بوده است.

حیات وحش غنی و متنوع، به ویژه جمعیت عظیم پرندگان مهاجر، آشوراده را به مقصدی بی نظیر برای علاقه مندان به پرنده نگری و عکاسی از طبیعت تبدیل کرده است.

مسیر دسترسی به بندر ترکمن

دسترسی به شهر بندر ترکمن از طریق مسیرهای زمینی امکان پذیر است. این شهر در مسیر جاده اصلی ساحلی شمال ایران (معروف به جاده ۵۹ یا جاده کناره) قرار دارد و به راحتی از شهرهای بزرگ استان گلستان مانند گرگان و کردکوی و همچنین استان های همجوار مازندران و سمنان قابل دسترسی است.

مسافران می توانند با خودروی شخصی، اتوبوس های بین شهری یا تاکسی های خطی به بندر ترکمن سفر کنند. همچنین، بندر ترکمن دارای ایستگاه راه آهن است و از طریق شبکه ریلی سراسری ایران نیز می توان به این شهر رسید، که خود تجربه ای متفاوت از سفر را ارائه می دهد.

مسیر دسترسی به جزیره آشوراده

تنها راه دسترسی مستقیم برای بازدید از جزیره آشوراده، استفاده از مسیر دریایی است. برای رسیدن به جزیره، ابتدا باید خود را به اسکله بندر ترکمن برسانید. از این اسکله، قایق های موتوری برای حمل مسافران به سمت جزیره فعالیت می کنند.

مسیر قایق سواری از بندر ترکمن تا جزیره آشوراده کوتاه است و معمولاً کمتر از ۱۵ دقیقه طول می کشد. در طول این سفر دریایی کوتاه، می توانید از تماشای خلیج گرگان و چشم انداز ساحلی لذت ببرید. هزینه قایق معمولاً به صورت دربست یا نفری محاسبه می شود و باید با قایق داران هماهنگ شود.

بهترین زمان سفر به بندر ترکمن و آشوراده

انتخاب بهترین زمان برای سفر به بندر ترکمن و جزیره آشوراده به هدف گردشگری شما بستگی دارد، اما به طور کلی فصول بهار و پاییز ایده آل ترین زمان ها محسوب می شوند. در این فصول، آب وهوا معتدل و دلپذیر است و برای گشت وگذار در طبیعت و قایق سواری بسیار مناسب است.

پاییز به دلیل حضور پرندگان مهاجر، برای علاقه مندان به پرنده نگری بهترین فصل است. تابستان ها در این منطقه ممکن است گرم و شرجی باشد که برای برخی مسافران آزاردهنده است. زمستان نیز سرد و همراه با بارندگی است، اگرچه تماشای پرندگان در این فصل نیز جذابیت های خاص خود را دارد.

تفریحات در بندر ترکمن و آشوراده

تفریحات در بندر ترکمن و جزیره آشوراده عمدتاً مرتبط با طبیعت، دریا و فرهنگ محلی است. اصلی ترین فعالیت در این منطقه، قایق سواری به جزیره آشوراده و گشت وگذار در بخش های قابل دسترس آن است. این سفر دریایی کوتاه خود یک تفریح محسوب می شود.

در بندر ترکمن، بازدید از بازار هفتگی، قدم زدن در اسکله، عکاسی از مناظر ساحلی و تماشای زندگی روزمره مردم از جمله فعالیت هاست. در جزیره آشوراده، پرنده نگری، عکاسی از حیات وحش و طبیعت، و لذت بردن از سکوت و آرامش جزیره، مهمترین تفریحات به شمار می روند. امکاناتی برای ماهیگیری نیز در برخی مناطق فراهم است.

اقامت در بندر ترکمن

برای اقامت در منطقه، گزینه های مختلفی در شهر بندر ترکمن و شهرهای اطراف وجود دارد. در خود بندر ترکمن، می توانید از هتل ها، مهمان پذیرها و اقامتگاه های بوم گردی استفاده کنید. این اقامتگاه ها امکانات متنوعی را برای مسافران فراهم می کنند.

همچنین امکان اجاره خانه های مبله محلی نیز وجود دارد. شهرهای نزدیک مانند گرگان و کردکوی نیز دارای هتل ها و اقامتگاه های بیشتری هستند که می توان برای اقامت از آن ها استفاده کرد و در طول روز به بندر ترکمن و آشوراده سفر کرد. اقامت شبانه در جزیره آشوراده به دلیل وضعیت فعلی آن امکان پذیر نیست.

سوغات بندر ترکمن

منطقه بندر ترکمن و استان گلستان دارای سوغاتی های محلی متنوع و جذابی هستند که می توانند یادگار خوبی از سفر شما باشند. اصلی ترین سوغاتی این منطقه صنایع دستی مردم ترکمن است.

از جمله این صنایع دستی می توان به قالیچه و گلیم ترکمن با طرح ها و رنگ های خاص، سوزن دوزی های زیبا بر روی لباس ها و پارچه ها، و جواهرات سنتی اشاره کرد. محصولات غذایی محلی نظیر ماهی تازه (در صورت صید قانونی و فصل مناسب)، خاویار (در صورت دسترسی از منابع مجاز و معتبر)، شیرینی جات محلی، عسل و محصولات کشاورزی منطقه نیز از دیگر سوغاتی های پرطرفدار هستند که عمدتاً در بازار هفتگی و فروشگاه های محلی عرضه می شوند.

آب و هوای بندر ترکمن و آشوراده

آب وهوای بندر ترکمن و جزیره آشوراده تحت تاثیر نزدیکی به دریای خزر و قرار گرفتن در نوار ساحلی شمالی ایران، به طور کلی معتدل و مرطوب است. این منطقه دارای تابستان های گرم و شرجی و زمستان های معتدل تا سرد و اغلب بارانی است.

میزان رطوبت هوا در طول سال بالا است، به ویژه در فصول گرم تر. بهار و پاییز معمولاً دارای آب وهوای ملایم و دلپذیرتری هستند و برای سفر مناسب ترند. میزان بارندگی در فصول پاییز و زمستان به اوج خود می رسد. تغییرات سطح آب دریای خزر نیز می تواند بر شرایط اقلیمی و جغرافیایی منطقه تاثیر بگذارد.

سوالات متداول

فاصله بندر ترکمن تا گرگان چقدر است؟

فاصله بندر ترکمن تا مرکز استان گلستان، شهر گرگان، حدود ۴۰ کیلومتر است. این مسیر از طریق جاده اصلی قابل دسترسی است و با خودروی شخصی معمولاً طی کردن آن حدود ۴۵ دقیقه تا یک ساعت زمان می برد.

وضعیت فعلی جزیره آشوراده چگونه است؟

در حال حاضر، بخش عمده ای از جزیره آشوراده به دلیل بالا آمدن سطح آب دریای خزر و فرسایش، زیر آب قرار دارد. این جزیره عملاً غیرمسکونی است و فقط بقایایی از ساختمان های قدیمی و تاسیسات محیط بانی در آن باقی مانده است.

مهمترین گونه های جانوری آشوراده کدامند؟

جزیره آشوراده و منطقه اطراف آن زیستگاه مهمی برای پرندگان مهاجر در فصول سرد سال است. گونه هایی مانند فلامینگو، پلیکان، قو، انواع اردک و غاز از مهمترین پرندگانی هستند که در این منطقه مشاهده می شوند.

آیا امکان شنا در سواحل بندر ترکمن وجود دارد؟

سواحل بندر ترکمن به دلیل گل آلود بودن و عمق کم، عموماً برای شنا مناسب نیستند. همچنین به دلیل ملاحظات زیست محیطی، توصیه می شود در این سواحل شنا نکنید.

برای قایق سواری به آشوراده از کجا باید اقدام کرد؟

برای قایق سواری به جزیره آشوراده باید به اسکله بندر ترکمن مراجعه کنید. در آنجا قایق های موتوری برای حمل مسافران به سمت جزیره حضور دارند و می توانید با آن ها هماهنگی کنید.

هزینه سفر به جزیره آشوراده چقدر است؟

هزینه سفر به جزیره آشوراده با قایق متغیر است و به تعداد نفرات و نوع قایق بستگی دارد. معمولاً قایق ها به صورت دربست کرایه می شوند و هزینه باید به صورت توافقی با قایق دار پرداخت شود.