فروش بلوکی سهام چیست؟

فروش بلوکی سهام به معامله حجم بسیار زیادی از سهام یک شرکت در یک تراکنش واحد و معمولاً خارج از مکانیسم عادی بازار اطلاق می شود. این نوع معاملات که می تواند تأثیری شگفت انگیز بر روند کلی بازار و حتی سرنوشت یک سهم داشته باشد، برای سرمایه گذاران هوشمند فرصتی است تا با رصد دقیق آن، دیدگاهی جامع تر از پویایی های پنهان بازار به دست آورند و تصمیمات آگاهانه تری برای سرمایه گذاری های خود اتخاذ کنند. درک این پدیده به آن ها کمک می کند تا از دام های احتمالی بازار دوری کرده و فرصت های سودآور را شناسایی کنند.

بازار سرمایه، همچون دریایی پر از امواج خرد و کلان است که هر روزه میلیون ها سهم میان خریداران و فروشندگان جابه جا می شوند. در این میان، برخی امواج آنقدر بزرگ هستند که می توانند جهت حرکت کل دریا را تغییر دهند؛ این امواج همان معاملات بلوکی سهام هستند. این پدیده ی مالی، که کمتر مورد توجه عموم سرمایه گذاران قرار می گیرد، در واقع انتقال حجم عظیمی از سهام یک شرکت به صورت یکجا است. چنین معاملاتی می توانند نشان دهنده ی تغییرات استراتژیک در مالکیت شرکت ها، ورود یا خروج بازیگران بزرگ، یا حتی برنامه ریزی برای دستکاری در قیمت سهام باشند.

برای هر سرمایه گذاری، چه تازه کار و چه حرفه ای، آشنایی با مفهوم فروش بلوکی سهام اهمیت ویژه ای دارد. عدم شناخت این نوع معاملات می تواند منجر به از دست دادن فرصت های طلایی یا گرفتار شدن در دام های بازار شود. در مقابل، تحلیلگران و معامله گران با تجربه، با بررسی دقیق معاملات بلوکی، قادر به شناسایی سیگنال های پنهان و پیش بینی روندهای آتی بازار هستند. در این راهنمای جامع، هر آنچه که باید درباره فروش بلوکی سهام بدانید، از تعریف و قوانین آن گرفته تا نحوه مشاهده و تحلیل عملیاتی، مورد بررسی قرار می گیرد.

۱. فروش بلوکی سهام: تعریفی عمیق و کاربردی

تصور کنید که نه یک یا ده، بلکه میلیون ها سهم از یک شرکت، به صورت یکجا و در یک چشم به هم زدن، دست به دست می شود. این دقیقاً همان چیزی است که در معاملات بلوکی سهام اتفاق می افتد. این معاملات که با نام معاملات بلوکی یا فروش بلوکی شناخته می شوند، به خرید و فروش حجم بسیار زیاد سهام یک شرکت در یک تراکنش واحد اشاره دارند. برخلاف معاملات خرد که در آن ها سهام به آرامی و در حجم های کوچک جابه جا می شوند، در معاملات بلوکی، معامله گران با مقادیر بسیار بزرگی از سهام سر و کار دارند.

۱.۱. تعریف ساده و روشن

به زبان ساده، فروش بلوکی سهام به معنای انتقال مالکیت بخش بزرگی از سهام یک شرکت در قالب یک معامله بزرگ است. این فرآیند معمولاً خارج از روند عادی و سیستم معاملاتی روزمره بازار صورت می گیرد. حجم این معاملات به قدری بالاست که اگر در بازار عادی انجام شوند، می توانند نوسانات قیمتی شدیدی ایجاد کرده و نظم بازار را بر هم بزنند. به همین دلیل، برای این نوع معاملات، قواعد و بسترهای خاصی در نظر گرفته شده است.

۱.۲. بازار بلوک کجاست؟

برای جلوگیری از تأثیرگذاری ناگهانی و شدید معاملات بلوکی بر قیمت سهام در بازار عادی، این معاملات در بازاری جداگانه انجام می شوند که به آن بازار بلوک یا بازار معاملات بلوکی گفته می شود. این جداسازی به گونه ای طراحی شده تا نوسانات شدید ناشی از حجم بالای معاملات، بر روند کلی و ثبات قیمتی سهام در بازار عمومی تأثیر نگذارد. بنابراین، اگرچه ممکن است یک سهم در بازار عادی با قیمت مشخصی معامله شود، اما همین سهم در بازار بلوک ممکن است با قیمتی متفاوت و خارج از دید مستقیم عموم معامله گران، خرید و فروش شود.

۱.۳. بازیگران اصلی صحنه

چه کسانی در این معاملات بزرگ شرکت می کنند؟ بازیگران اصلی معاملات بلوکی معمولاً نهادهای بزرگ و قدرتمند بازار سرمایه هستند. این نهادها شامل:

• صندوق های سرمایه گذاری بزرگ
• شرکت های هلدینگ و سرمایه گذاری
• موسسات مالی و اعتباری
• اشخاص حقوقی و شرکت های بزرگ
• گاه به گاه، اشخاص حقیقی بسیار ثروتمند

این بازیگران به دلیل حجم بالای سرمایه و اهداف استراتژیک بلندمدت خود، تمایل به خرید یا فروش بلوک های بزرگ سهام دارند تا بتوانند تأثیرگذاری بیشتری بر مدیریت شرکت ها داشته باشند یا به سرعت موقعیت های معاملاتی خود را تغییر دهند.

۲. ویژگی ها و قوانین طلایی معاملات بلوکی سهام

معاملات بلوکی در بازار سرمایه دارای ویژگی های خاص و قوانین مشخصی هستند که آن را از سایر انواع معاملات متمایز می کند. آگاهی از این قوانین برای هر سرمایه گذاری که می خواهد دیدی عمیق تر به جریان سرمایه در بازار داشته باشد، ضروری است.

۲.۱. حداقل ارزش و حجم معاملات

برای اینکه یک معامله بلوکی نامیده شود، باید از حداقل های مشخصی تجاوز کند:

• در بازار بورس:

  حداقل ارزش معاملات بلوکی در بازار بورس ۲ میلیارد تومان تعیین شده است. علاوه بر این، حجم هر معامله بلوکی سهام، حق تقدم سهام یا اوراق مشارکت باید حداقل ۵۰ برابر آستانه بالای محدودیت حجمی هر سفارش در بازار عادی باشد. این یعنی، اگر حداکثر حجم مجاز برای هر سفارش عادی ۱۰۰,۰۰۰ سهم باشد، یک معامله بلوکی باید حداقل ۵,۰۰۰,۰۰۰ سهم باشد.

• در بازار فرابورس:

  حداقل حجم معامله بلوکی در فرابورس بر اساس سرمایه پایه شرکت تعیین می شود:

  • برای شرکت هایی که سرمایه پایه آن ها بیش از یک میلیارد تومان است، حجم معامله بلوکی باید بین ۰.۵ تا ۱ درصد کل سهام پایه شرکت باشد.
  • برای شرکت هایی که سرمایه پایه آن ها کمتر از یک میلیارد تومان است، این حجم باید بین ۱ تا ۵ درصد کل سهام پایه شرکت باشد.

۲.۲. نحوه تعیین قیمت

یکی از نکات جذاب در معاملات بلوکی، نحوه تعیین قیمت آن است. برخلاف بازار عادی که قیمت ها به سرعت بر اساس عرضه و تقاضا نوسان می کنند، در معاملات بلوکی، قیمت بر اساس توافق مستقیم بین خریدار و فروشنده تعیین می شود. این قیمت لزوماً با قیمت پایانی یا لحظه ای سهام در بازار عادی یکسان نیست و می تواند بالاتر یا پایین تر از آن باشد. این امکان به طرفین معامله اجازه می دهد تا با توجه به شرایط خاص و استراتژی های خود، بر سر قیمتی به توافق برسند که برای هر دو مطلوب باشد.

۲.۳. معافیت ها و محدودیت ها

معاملات بلوکی، با وجود حجم بالای خود، از برخی محدودیت های بازار عادی معاف هستند اما در عین حال، محدودیت های خاص خود را نیز دارند:

• معافیت: مهم ترین معافیت این معاملات، رهایی از محدودیت های حجمی است که در بازار عادی برای هر سفارش تعیین می شود. این امکان به سرمایه گذاران بزرگ اجازه می دهد تا به سرعت حجم عظیمی از سهام را جابه جا کنند.
• محدودیت: با این حال، دامنه نوسان قیمت در معاملات بلوکی مشابه بازار خرد است. یعنی، سهم نمی تواند خارج از دامنه نوسان روزانه بازار عادی، در بازار بلوک معامله شود. این تصور که معاملات بلوکی می توانند با هر قیمتی انجام شوند، اشتباه است و این امر به منظور حفظ ثبات نسبی بازار و جلوگیری از نوسانات غیرمنطقی صورت می گیرد.

۲.۴. زمان و مکانیزم انجام

معاملات بلوکی در ساعات مشابه بازار عادی همان سهم انجام می شوند. مکانیزم انجام این معاملات به صورت حراج ناپیوسته و در بازه های زمانی ۵ دقیقه ای برای کشف قیمت است. این یعنی خریداران و فروشندگان در یک بازه زمانی مشخص، سفارش های خود را ثبت می کنند و در نهایت، با تطبیق این سفارش ها، قیمت نهایی کشف شده و معامله صورت می گیرد. نکته مهم این است که زمان دقیق عرضه یک بلوک معمولاً با اطلاع رسانی قبلی زیادی همراه نیست و ممکن است تنها یک روز قبل از انجام معامله مشخص شود، که این موضوع اهمیت رصد دائمی اطلاعیه ها را برای سرمایه گذاران افزایش می دهد.

۲.۵. وضعیت نماد و کد معاملاتی

زمانی که یک نماد معاملاتی در بازار عادی متوقف می شود، معامله آن در بازار بلوک نیز به تبع آن متوقف خواهد شد. این امر نشان دهنده ارتباط تنگاتنگ این دو بازار است. همچنین، در معاملات بلوکی، تنها سفارش های محدود (Limit Orders) قابل اجرا هستند و امکان استفاده از کد معاملاتی گروهی وجود ندارد. این شرایط، شفافیت و نظم خاصی به این نوع معاملات می بخشد.

معاملات بلوکی، با وجود حجم عظیم و تأثیرگذاری بالقوه، در چارچوب قوانین دقیق و با هدف حفظ پایداری بازار انجام می شوند. درک این قوانین، کلید تحلیل هوشمندانه این پدیده است.

۳. فرآیند گام به گام انجام معاملات بلوکی: از پیشنهاد تا تسویه

همانطور که گفته شد، معاملات بلوکی فرآیندی مشخص و قانونمند دارد. درک این مراحل، به شما کمک می کند تا تصویر روشن تری از نحوه جابجایی این حجم های بزرگ از سهام داشته باشید.

۳.۱. ثبت پیشنهاد

همه چیز با ثبت یک پیشنهاد آغاز می شود. کارگزار، به نمایندگی از خریدار یا فروشنده بزرگ، پیشنهاد خرید یا فروش بلوک سهام را در سامانه مخصوص معاملات بلوکی ثبت می کند. این پیشنهاد شامل جزئیاتی نظیر نماد سهم، حجم پیشنهادی و قیمت مورد نظر است.

۳.۲. تأیید پیشنهاد

پس از ثبت پیشنهاد، نوبت به کارگزار طرف مقابل می رسد. کارگزار پذیرنده، پیشنهاد ارائه شده را بررسی کرده و در صورت توافق، قیمت و حجم را تأیید می کند. این مرحله، سنگ بنای شکل گیری معامله است.

۳.۳. انواع تسویه

فرآیند تسویه در معاملات بلوکی، خود دارای سناریوهای مختلفی است که بر نحوه و زمان تکمیل معامله تأثیر می گذارد:

• تسویه خارج از پایاپای: در این روش، وجوه و سهام خارج از سیستم پایاپای بورس جابه جا می شوند که معمولاً برای معاملات بزرگ و پیچیده استفاده می شود. اگر پیشنهاد اولیه فروش به صورت خارج از پایاپای ثبت شده باشد، کارگزار پذیرنده می تواند آن را با شرایط صرفاً خارج از پایاپای یا نقدی و خارج از پایاپای قبول کند.
• تسویه نقدی و خارج از پایاپای: ترکیبی از تسویه نقدی و انتقال سهام خارج از سیستم پایاپای.
• صرفاً نقدی: اگر روش تسویه پیشنهادی صرفاً نقدی باشد، سفارش های تطبیق یافته برای تأیید به بورس یا فرابورس ارسال می شوند.

در صورتی که امکان تسویه خارج از پایاپای وجود داشته باشد، درخواست کارگزار پذیرنده به کارگزار پیشنهاددهنده ارسال می شود. در این نقطه، چندین اتفاق ممکن است روی دهد:

• اگر کارگزار پیشنهاددهنده فروش، تسویه خارج از پایاپای را تأیید کند، سفارش تطبیق یافته با عنوان تسویه خارج از پایاپای به بورس یا فرابورس ارسال می شود.
• اگر کارگزار پیشنهاددهنده این تسویه را تأیید نکند و کارگزار پذیرنده شرط نقدی و خارج از پایاپای را پذیرفته باشد، معامله با عنوان تسویه نقدی برای تأیید به بورس یا فرابورس ارسال می شود.
• در صورتی که کارگزار پیشنهاددهنده تسویه خارج از پایاپای را تأیید نکند و کارگزار پذیرنده فقط شرط صرفاً خارج از پایاپای را قبول کرده باشد، درخواست کارگزار پذیرنده رد می شود و پیشنهاد فروش دوباره در سامانه معاملات بلوک ثبت می شود.

۳.۴. تأیید نهایی و ثبت

گام نهایی در این فرآیند، تأیید نهایی توسط نهاد ناظر است. اگر سفارش های تطبیق یافته با قوانین و مقررات بورس مغایرت نداشته باشند، بورس یا فرابورس معامله را تأیید کرده و این سفارش ها برای انجام معامله و ثبت نهایی به سامانه معاملات ارسال می شوند. در نهایت، این معامله در نماد معاملاتی مربوط به بازار بلوک به ثبت می رسد و به عنوان یک رویداد مهم در سابقه آن سهم درج می شود.

۴. انواع معاملات بلوکی و اثرات آن ها بر پویایی قیمت سهام

شناخت انواع معاملات بلوکی و تأثیرات هر یک بر قیمت سهام، بینش عمیقی به سرمایه گذاران می دهد تا حرکت های بزرگ بازار را بهتر درک کنند. هر نوع معامله بلوکی، داستانی متفاوت از تصمیمات پشت پرده ی بازار را روایت می کند.

۴.۱. حقوقی به حقوقی

در این نوع معامله، دو نهاد حقوقی (مثلاً یک شرکت سرمایه گذاری به یک صندوق بازنشستگی) با یکدیگر سهام مبادله می کنند. این معاملات اغلب نشان دهنده تغییر مالکیت استراتژیک درون گروهی یا نهادی است. برای مثال، ممکن است یک شرکت مادر، بخشی از سهام شرکت زیرمجموعه خود را به یکی دیگر از شرکت های تابعه منتقل کند. تأثیر قیمتی این نوع معاملات بر بازار معمولاً محدود است، زیرا هدف اصلی آن جابه جایی سهام بین نهادهای مرتبط یا تغییر ساختار مالکیت بدون هدف کسب سود کوتاه مدت از نوسانات قیمتی است.

۴.۲. حقیقی به حقیقی

هنگامی که یک شخص حقیقی حجم قابل توجهی از سهام خود را به شخص حقیقی دیگری می فروشد، با معامله بلوکی حقیقی به حقیقی روبرو هستیم. این معاملات معمولاً ناشی از توافقات شخصی، نیاز به نقدینگی توسط فروشنده یا تصمیم یک سرمایه گذار حقیقی بزرگ برای خروج از سهم است. تأثیر این نوع معاملات بر قیمت سهم در بازار، عموماً ناچیز و گذرا است و اغلب خبر از تغییر روند مهمی نمی دهد.

۴.۳. حقیقی به حقوقی

این نوع معامله زمانی رخ می دهد که یک شخص حقیقی سهام خود را به یک نهاد حقوقی می فروشد. چنین حرکتی می تواند نشان دهنده ی جذب سرمایه توسط نهادها یا خروج یک سهامدار بزرگ حقیقی از سهم باشد. ممکن است یک نهاد حقوقی تصمیم بگیرد برای افزایش سهم مدیریتی خود، سهام را از یک سهامدار حقیقی خریداری کند. تأثیر این نوع معامله بر قیمت بازار می تواند متفاوت باشد؛ گاهی نشان دهنده اعتماد یک نهاد به سهم است، و گاهی فقط یک جابجایی عادی سرمایه.

۴.۴. حقوقی به حقیقی (نقش بازیگر)

اینجا نقطه عطف داستان معاملات بلوکی است و برای سرمایه گذاران خرد، اهمیت فوق العاده ای دارد. زمانی که یک نهاد حقوقی (اغلب با عنوان بازیگر یا سهامدار عمده) حجم زیادی از سهام را به یک یا چند شخص حقیقی می فروشد، باید با دقت بیشتری به آن نگریست. این نوع معامله اغلب با اهداف خاصی انجام می شود:

• پمپ (افزایش مصنوعی قیمت): بازیگر ممکن است بلوک سهام را به حقیقی هایی بفروشد که با او هماهنگ هستند. این افراد سپس شروع به خرید و فروش در بازار عادی می کنند تا تقاضا را افزایش داده و قیمت را به صورت مصنوعی بالا ببرند. هدف نهایی، فروش سهام با قیمت های بالاتر به سرمایه گذاران خرد است.
• تخلیه (فروش در اوج): گاهی اوقات، بازیگران بزرگ احساس می کنند که قیمت سهم به اوج خود رسیده است. در این صورت، با فروش بلوک سهام به حقیقی ها، به آرامی و بدون ایجاد وحشت در بازار، از سهم خارج می شوند.

نحوه تحلیل برای سرمایه گذاران خرد: برای شناسایی این سناریوها و استخراج سیگنال های پنهان، سرمایه گذاران باید به دقت حجم و قیمت معاملات بعد از معامله بلوکی را تحلیل کنند. آیا پس از معامله بلوکی، حجم معاملات عادی به طور غیرمعمول افزایش می یابد؟ آیا قیمت سهم با شیب تند صعودی می شود؟ این ها می توانند نشانه هایی از فعالیت بازیگران باشند. توجه به این نکته ضروری است که گاهی اوقات، این نوع معاملات به منظور کنترل روند سهم انجام می شود تا بازیگران بتوانند با سهولت بیشتری، قیمت سهم را در بازه دلخواه خود حفظ کنند.

ریسک ها: دنبال کردن کورکورانه معاملات بلوکی حقوقی به حقیقی می تواند بسیار پرخطر باشد. سرمایه گذاران خرد باید هوشیار باشند و از افتادن در دام پمپ و تخلیه بازیگران بزرگ پرهیز کنند. تحلیل دقیق بنیادی و تکنیکال، همراه با بررسی معاملات بلوکی، می تواند به تصمیم گیری های منطقی تر کمک کند.

۵. معاملات بلوکی و شاخص کل: درک تصویری حقیقی از بازار

یکی از بزرگ ترین چالش ها برای سرمایه گذاران، درک واقعی وضعیت بازار فراتر از نوسانات شاخص کل است. معاملات بلوکی می توانند نقش مهمی در تغییر این تصویر داشته باشند.

۵.۱. تأثیر بر شاخص کل

حجم بالای معاملات بلوکی، به خصوص آن هایی که از نوع حقوقی به حقوقی یا حقوقی به حقیقی هستند، می توانند تأثیر قابل توجهی بر روند شاخص کل بازار بگذارند. تصور کنید حجم عظیمی از سهام یک شرکت بزرگ و شاخص ساز در یک معامله بلوکی جابه جا شود. این جابه جایی، به خصوص اگر با تغییرات قیمتی همراه باشد، به سرعت خود را در صعود یا نزول شاخص کل نشان خواهد داد.

۵.۲. اهمیت ورای شاخص: چرا سرمایه گذاران نباید صرفاً به رشد شاخص کل بسنده کنند؟

اینجاست که اهمیت تحلیل عمیق تر آشکار می شود. یک سرمایه گذار هوشمند می داند که صرفاً رشد شاخص کل به معنای سلامت و رشد عمومی بازار نیست. سناریوهایی وجود دارند که در آن ها، شاخص کل به دلیل معاملات بلوکی در چند نماد بزرگ و شاخص ساز، رشد می کند، در حالی که عمده بازار و سهام شرکت های کوچک تر در وضعیت نزولی قرار دارند یا حتی در حال درجا زدن هستند. این وضعیت می تواند فریبنده باشد و به سرمایه گذاران خرد این حس کاذب را بدهد که بازار در وضعیت صعودی قرار دارد و آن ها باید اقدام به خرید کنند، در حالی که در واقعیت، اکثریت سهام در حال افت هستند.

۵.۳. استفاده از این اطلاعات

با درک این پدیده، سرمایه گذاران می توانند از فریب های رشد کاذب شاخص دوری کنند. آن ها باید به دنبال تحلیل های عمیق تر باشند و ترکیب معاملات بلوکی را در کنار سایر فاکتورها در نظر بگیرند. هنگامی که شاخص کل رشد می کند، اما هیچ معامله بلوکی قابل توجهی در نمادهای شاخص ساز رخ نداده یا برعکس، شاخص رشد می کند اما اکثر نمادها در حال افت هستند، این می تواند سیگنالی برای احتیاط باشد. تصمیمات منطقی بر اساس تصویری جامع و حقیقی از بازار شکل می گیرند، نه صرفاً بر اساس اعداد ظاهری شاخص ها.

۶. گام به گام: نحوه شناسایی و مشاهده معاملات بلوکی (ابزارهای عملی)

برای تبدیل شدن به یک سرمایه گذار هوشمند، تنها درک مفهوم معاملات بلوکی کافی نیست؛ باید بتوانید آن ها را در عمل شناسایی و رصد کنید. خوشبختانه، ابزارهای مختلفی برای این منظور وجود دارد.

۶.۱. سایت TSETMC

سایت مدیریت فناوری بورس تهران (TSETMC) یکی از مهم ترین منابع برای مشاهده اطلاعات بازار است. معاملات بلوکی در این سایت به شیوه های خاصی نمایش داده می شوند:

• علامت ۲ کنار نماد: یکی از رایج ترین راه ها برای شناسایی نمادهایی که در آن ها معامله بلوکی انجام شده، مشاهده عدد ۲ در کنار نماد اصلی سهم است. برای مثال، اگر نمادی مانند زاگرس معامله بلوکی داشته باشد، در دیده بان بازار به صورت زاگرس۲ نمایش داده می شود. این عدد نشان می دهد که بازار بلوک برای این نماد فعال است یا اخیراً در آن معامله بلوکی صورت گرفته است.
• فیلتر هوشمند: برای شناسایی سریع تر نمادهای دارای معاملات بلوکی، می توانید از فیلتر هوشمند در سایت TSETMC استفاده کنید. کافی است کد فیلتر زیر را در قسمت مربوطه وارد کنید:

  (l18)[(l18).length-1]=='2'

  با اعمال این فیلتر، لیستی از تمام نمادهایی که در آن ها معاملات بلوکی انجام شده یا در حال انجام است، برای شما نمایش داده خواهد شد.

۶.۲. سایت بورس اوراق بهادار تهران

سایت رسمی بورس اوراق بهادار تهران نیز منبعی معتبر برای کسب اطلاعات در مورد معاملات بلوکی است. برای مشاهده جزئیات این معاملات، مراحل زیر را دنبال کنید:

1. وارد سایت بورس اوراق بهادار تهران شوید.
2. به بخش اطلاعات بازار بروید.
3. گزینه نگاهی به وضعیت بازار (روزانه) را انتخاب کنید.

در این بخش، گزارش های روزانه بازار شامل اطلاعات مربوط به معاملات بلوکی نمادهای بورسی ارائه می شود که می توانید جزئیات آن ها را بررسی کنید.

۶.۳. سایت فرابورس ایران

برای نمادهای معامله شده در فرابورس، نیز روش مشابهی برای مشاهده معاملات بلوکی وجود دارد:

1. وارد سایت فرابورس ایران شوید.
2. به بخش دیده بان بروید.
3. در این قسمت، گزینه ای برای تیک بلوک و عمده وجود دارد که با فعال کردن آن می توانید معاملات بلوکی و عمده را مشاهده کنید.

نکته کاربردی

همواره توصیه می شود برای داشتن دیدی جامع و دقیق تر از معاملات بلوکی، از ترکیب این منابع استفاده کنید. سایت TSETMC برای شناسایی سریع نمادها و فیلتر کردن، و سایت های بورس و فرابورس برای بررسی جزئیات و گزارش های رسمی تر، ابزارهایی مکمل یکدیگر محسوب می شوند. با تسلط بر این ابزارها، شما به یک تابلوخوان حرفه ای تر تبدیل خواهید شد.

۷. تمایز معاملات بلوکی از سایر مفاهیم مشابه: شفاف سازی ابهامات

در بازار سرمایه، اصطلاحات زیادی وجود دارد که ممکن است شباهت هایی با یکدیگر داشته باشند و موجب سردرگمی شوند. تمایز قائل شدن بین معاملات بلوکی، کد به کد و عمده، برای یک تحلیلگر دقیق ضروری است.

۷.۱. تفاوت معاملات بلوکی و کد به کد

معاملات کد به کد پدیده ای است که در آن، یک کد معاملاتی (اغلب حقوقی) به طور همزمان سفارش خرید و فروش یک سهم را ثبت می کند. این کار معمولاً با هدف دستکاری قیمت سهم انجام می شود، نه جابجایی واقعی حجم بزرگ سهام. به عنوان مثال، اگر یک کد حقوقی قصد افزایش قیمت سهم را داشته باشد، با کد حقوقی خود سفارش فروش و با کد حقیقی (تحت کنترل همان گروه) سفارش خرید ثبت می کند. این عمل باعث افزایش ظاهری تقاضا و در نتیجه افزایش قیمت سهم می شود، در حالی که سود عمدتاً به جیب کد حقیقی می رود. این فرآیند می تواند برای کاهش قیمت نیز به صورت معکوس اتفاق بیفتد.

در مقابل، در معاملات بلوکی، کدهای خریدار و فروشنده متفاوت هستند و هدف اصلی، جابجایی واقعی و قانونی حجم بسیار بالایی از سهام است. اگرچه معاملات بلوکی نیز می توانند توسط بازیگران برای تأثیرگذاری بر قیمت استفاده شوند، اما ساختار و قوانین آن ها با کد به کد متفاوت است و همیشه هدف دستکاری صرف قیمت نیست. گاهی اوقات شرکت ها برای اصلاح وضعیت مالی یا تغییرات ساختاری، بلوک سهام شرکت های زیرمجموعه خود را به فروش می رسانند که این یک معامله واقعی و استراتژیک است.

۷.۲. تفاوت معاملات بلوکی و معاملات عمده

این دو نوع معامله اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند، اما تفاوت های کلیدی دارند:

ویژگی	معاملات بلوکی	معاملات عمده
تعریف حجم	حجم مطلق بالا (مثلاً ۵۰ برابر آستانه حجمی سفارش عادی در بورس)	درصد معینی از کل سهام پایه شرکت
حداقل حجم	بله، دارای حداقل حجم و ارزش مشخص (مثلاً ۲ میلیارد تومان و ۵۰ برابر آستانه حجمی)	بله، بر اساس درصد از سهام پایه (مثلاً ۱٪ یا ۵٪)
حداکثر حجم	محدودیتی برای حداکثر حجم وجود ندارد	محدودیتی برای حداکثر حجم وجود ندارد
دامنه نوسان	مشمول دامنه نوسان قیمت مشابه بازار عادی	مشمول دامنه نوسان قیمت نمی باشد
هدف	جابجایی واقعی حجم بالای سهام، تغییر مالکیت استراتژیک، گاهی با هدف تأثیرگذاری بر قیمت	جابجایی حجم بالا، عمدتاً برای تغییرات مدیریتی و استراتژیک
اطلاع رسانی	معمولاً اطلاع رسانی قبلی یک روز قبل از انجام معامله است.	غالباً با اطلاع رسانی قبلی و در قالب اطلاعیه های عرضه صورت می گیرد.

شرایط معاملات عمده در بازار بورس:

• در شرکت هایی با سهام پایه بیش از سه میلیارد سهم، حجم معامله عمده باید حداقل ۱٪ از سهام پایه باشد.
• در شرکت هایی با سهام پایه کمتر یا برابر با سه میلیارد سهم، حجم معامله عمده باید حداقل ۵٪ از سهام پایه باشد.

شرایط معاملات عمده در بازار فرابورس:

• در شرکت هایی با سرمایه پایه بیش از یک میلیارد سهم، حجم معامله عمده باید حداقل ۱٪ از سهام پایه باشد.
• در شرکت هایی با سرمایه پایه کمتر یا برابر با یک میلیارد سهم، حجم معامله عمده باید حداقل ۵٪ از سهام پایه باشد.

در نهایت، تفاوت اصلی در این است که معاملات بلوکی تحت همان دامنه نوسان بازار عادی انجام می شوند و حجم آن ها معیار مشخصی دارد، در حالی که معاملات عمده خارج از دامنه نوسان قیمتی انجام شده و حجم آن ها تابعی از درصد سهام پایه است.

جمع بندی

معاملات بلوکی سهام، همانطور که در این راهنمای جامع مشاهده شد، نه تنها یک مفهوم فنی در بازار سرمایه است، بلکه دریچه ای به سوی درک عمیق تر پویایی ها و استراتژی های بازیگران بزرگ بازار به شمار می رود. این معاملات که با جابجایی حجم های عظیم سهام همراه هستند، می توانند تأثیرات شگفت انگیزی بر قیمت یک سهم و حتی کل شاخص بازار داشته باشند.

سرمایه گذاران هوشمند معمولاً درمی یابند که درک صحیح از معاملات بلوکی، قوانین مربوط به آن، نحوه انجام و انواع مختلف آن، ابزاری قدرتمند برای تحلیل بازار و تصمیم گیری های آگاهانه است. توانایی شناسایی و تحلیل این معاملات در پلتفرم هایی مانند TSETMC، به آن ها کمک می کند تا از سیگنال های پنهان بازار بهره برداری کرده و خود را در برابر حرکت های غیرمنتظره محافظت کنند.

با تمایز قائل شدن بین معاملات بلوکی و مفاهیم مشابه مانند کد به کد و عمده، هر سرمایه گذار می تواند با دیدی بازتر و هوشمندانه تر در بازار گام بردارد. این دانش، شما را قادر می سازد تا روندهای آتی را بهتر پیش بینی کرده، از دام های احتمالی دوری کنید و در نهایت، به یک تحلیلگر بهتر و سرمایه گذاری موفق تر تبدیل شوید. حال، نوبت شماست که این دانش را به ابزاری عملی برای ارتقای استراتژی های معاملاتی خود تبدیل کنید.