نمونه دادخواست افزایش اقساط مهریه از طرف زوجه

زوجه ای که مهریه خود را به صورت اقساطی دریافت می کند، می تواند در صورت تغییر شرایط اقتصادی یا بهبود وضعیت مالی زوج، با ارائه دادخواست، خواهان افزایش مبلغ اقساط مهریه شود. این حق قانونی به زوجه امکان می دهد تا با توجه به تورم و کاهش ارزش پول، یا افزایش درآمد همسر سابق خود، حقوق خود را به طور کامل استیفا کند. در ادامه، این راهنمای جامع به شما کمک می کند تا با مبانی قانونی، شرایط، مراحل و نمونه دادخواست افزایش اقساط مهریه به طور کامل آشنا شوید.

مهریه، به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی زوجه، در بسیاری از موارد به صورت اقساطی و طی یک فرایند قضایی یا توافقی میان زوجین تعیین می شود. با گذشت زمان و تحت تأثیر عوامل مختلفی نظیر نرخ تورم فزاینده، نوسانات اقتصادی، و حتی تغییرات در توانایی مالی زوج، ممکن است ارزش واقعی اقساط تعیین شده اولیه به شدت کاهش یابد. این وضعیت می تواند به تضییع حقوق زوجه و عدم توانایی او در تأمین نیازهای زندگی منجر شود.

قانون گذار جمهوری اسلامی ایران با درک این واقعیت، سازوکارهایی را برای تعدیل اقساط مهریه پیش بینی کرده است تا زوجه بتواند در شرایط جدید، برای افزایش اقساط مهریه خود اقدام کند. این مقاله با هدف ارائه یک مسیر روشن و کاربردی برای تمامی زنانی که درگیر این چالش حقوقی هستند، نگارش یافته است. در این نوشتار، با جزئیات کامل حقوقی و مراحل عملی، نحوه تقدیم نمونه دادخواست افزایش اقساط مهریه از طرف زوجه تشریح خواهد شد. این راهنما به شما امکان می دهد تا با آگاهی کامل از حقوق خود، قدم های لازم را برای استیفای حق خود بردارید و به بهترین نتیجه ممکن دست یابید.

۱. مفهوم و مبنای قانونی افزایش اقساط مهریه از طرف زوجه

مفهوم افزایش اقساط مهریه به معنای درخواست زوجه از دادگاه برای تجدید نظر در میزان اقساط ماهانه یا دوره ای مهریه است که پیش از این طی یک حکم قضایی (معمولاً پس از حکم اعسار زوج) یا توافق میان طرفین تعیین شده است. این درخواست زمانی مطرح می شود که شرایط موجود، موجب کاهش ارزش واقعی مهریه و یا توانمندی بیشتر زوج برای پرداخت مبلغ بالاتر شده باشد.

۱.۱. چرا زوجه درخواست افزایش اقساط مهریه را مطرح می کند؟

زوجه دلایل متعددی برای درخواست افزایش اقساط مهریه دارد که غالباً ریشه در تغییرات اقتصادی و مالی جامعه و زوج دارد. درک این دلایل برای تنظیم یک دادخواست قوی و مستدل از اهمیت ویژه ای برخوردار است. برخی از مهم ترین دلایل عبارتند از:

• تورم و کاهش ارزش پول: افزایش نرخ تورم، به مرور زمان قدرت خرید مبالغ ثابت را کاهش می دهد. اقساطی که در گذشته تعیین شده اند، ممکن است دیگر کفاف نیازهای اولیه زوجه را ندهند. این امر یکی از رایج ترین دلایل برای درخواست تعدیل و افزایش اقساط است.
• افزایش هزینه های زندگی: همگام با تورم، هزینه های ضروری زندگی نظیر مسکن، خوراک، پوشاک و درمان نیز افزایش می یابد. اقساط مهریه باید تا حدی پاسخگوی بخشی از این نیازها باشد.
• بهبود وضعیت مالی زوج: ممکن است زوج پس از صدور حکم اعسار و تقسیط مهریه، شغل بهتری پیدا کرده، اموال جدیدی کسب کرده، ارثی به او رسیده، یا به هر نحو دیگری وضعیت مالی اش بهبود یافته باشد. در چنین شرایطی، توانایی او برای پرداخت اقساط بیشتر افزایش می یابد و زوجه حق دارد از این بهبود وضعیت بهره مند شود.
• کاهش تعهدات مالی زوج: در برخی موارد، زوج ممکن است تعهدات مالی قبلی (مانند بدهی های دیگر یا اقساط وام) را تسویه کرده باشد که این امر نیز می تواند به منزله بهبود وضعیت مالی او تلقی شده و موجب افزایش توانایی پرداخت مهریه گردد.

۱.۲. مستند قانونی اصلی: تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی

مهم ترین مبنای قانونی برای درخواست افزایش اقساط مهریه از سوی زوجه، تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب سال ۱۳۹۴ است. این تبصره به صراحت بیان می دارد:

«هر یک از محکوم له یا محکوم علیه می توانند با تقدیم دادخواست، تعدیل اقساط را از دادگاه بخواهند. دادگاه با عنایت به نرخ تورم براساس اعلام مراجع رسمی قانونی کشور یا تغییر در وضعیت معیشت و درآمد محکوم علیه نسبت به تعدیل میزان اقساط اقدام می کند.»

این متن قانونی به وضوح حق زوجه (محکوم له) را برای درخواست تعدیل (افزایش) اقساط مهریه به رسمیت شناخته است. دلایل اصلی که دادگاه برای تعدیل مدنظر قرار می دهد، شامل نرخ تورم و تغییر در وضعیت معیشت و درآمد محکوم علیه است. این دو عامل دقیقاً همان دلایلی هستند که زوجه می تواند در دادخواست خود به آنها استناد کند.

همچنین، در برخی موارد، ماده ۲۷۷ قانون مدنی نیز ممکن است به صورت کلی مورد استناد قرار گیرد، هرچند تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، مصداق بارزتر و خاص تری برای تعدیل اقساط مهریه محسوب می شود. ماده ۲۷۷ قانون مدنی بیان می دارد: «متعهد نمی تواند متعهدله را مجبور به قبول قسمتی از موضوع تعهد کند، لیکن حاکم می تواند نظر به وضعیت مدیون، مهلت یا اقساطی برای او قرار دهد.» اگرچه این ماده بیشتر برای کاهش اقساط از سوی زوج مورد استناد قرار می گیرد، اما مفهوم کلی «تعدیل» در آن می تواند در راستای افزایش اقساط نیز تفسیر شود، زیرا دادگاه همواره باید به وضعیت مالی متعهد (زوج) توجه داشته باشد.

۱.۳. تفاوت با بخشنامه قوه قضائیه

لازم به توضیح است که برخی بخشنامه های صادر شده از سوی قوه قضائیه، از جمله بخشنامه شماره ۹۰۰۰/۳۴۸۵۹/۱۰۰ مورخ ۱۳۹۷/۷/۲۲ رئیس اسبق قوه قضائیه، عمدتاً با هدف حمایت از زوجین معسر و جلوگیری از زندانی شدن آنها صادر شده اند. این بخشنامه ها به دادگاه ها توصیه می کنند که به درخواست های تعدیل اقساط از سوی زوج (کاهش اقساط) به صورت خارج از نوبت رسیدگی کنند.

تفاوت اساسی در اینجاست که هدف این بخشنامه ها کاهش اقساط برای حمایت از زوج است، در حالی که هدف نمونه دادخواست افزایش اقساط مهریه از طرف زوجه، حمایت از حقوق زوجه در برابر تورم و بهبود وضعیت مالی زوج است. بنابراین، زوجه نباید تصور کند که این بخشنامه ها مانعی برای درخواست او هستند، بلکه حق او برای تعدیل اقساط (افزایش) بر اساس تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی کاملاً محفوظ و مستقل از چنین بخشنامه هایی است.

۲. شرایط لازم برای درخواست افزایش اقساط مهریه توسط زوجه

برای موفقیت در دعوای افزایش اقساط مهریه، زوجه باید شرایط خاصی را اثبات کند. این شرایط، ارکان اصلی دادخواست او را تشکیل می دهند و بدون وجود آنها، دادگاه نمی تواند حکم به افزایش اقساط صادر کند.

۲.۱. وجود حکم قطعی تقسیط مهریه

اولین و اساسی ترین شرط، وجود یک حکم قطعی از دادگاه یا یک توافقنامه معتبر است که بر اساس آن مهریه به صورت اقساطی تعیین شده باشد. این حکم یا توافق می تواند شامل یکی از موارد زیر باشد:

• تقسیط مهریه به موجب حکم اعسار زوج از دادگاه: پس از مطالبه مهریه توسط زوجه، اگر زوج ادعای اعسار (ناتوانی مالی) کند و این اعسار در دادگاه به اثبات برسد، دادگاه با صدور حکم اعسار، مهریه را به صورت اقساطی تعیین می کند. این حکم مبنای اصلی برای درخواست تعدیل بعدی خواهد بود.
• تقسیط مهریه به صورت توافقی (و قابل تعدیل بودن آن): در بسیاری از موارد، زوجین ممکن است پس از طلاق یا حتی در دوران زندگی مشترک، بر سر نحوه پرداخت مهریه به صورت اقساطی توافق کنند. حتی اگر این توافق در دادگاه ثبت شده و به صورت یک صورت جلسه یا سند رسمی باشد، قابل تعدیل است. تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، تفاوتی بین اقساط قضایی و توافقی قائل نشده و هر دو را قابل تعدیل می داند.

۲.۲. اثبات تغییر در وضعیت مالی زوج

یکی از مهم ترین ستون های دادخواست افزایش اقساط مهریه، اثبات بهبود قابل توجه در وضعیت مالی زوج است. این تغییر می تواند شامل موارد زیر باشد:

• افزایش درآمد: زوج ممکن است شغل جدیدی با درآمد بالاتر پیدا کرده باشد، در شغل قبلی ترفیع گرفته و حقوقش افزایش یافته باشد، یا از منابع درآمدی جدیدی مانند سرمایه گذاری ها، سود سهام یا اجاره املاک، درآمد کسب کند.
• کاهش تعهدات مالی یا هزینه های ضروری زوج: در صورتی که زوج پیش از این بدهی های سنگینی داشته یا تعهدات مالی خاصی (مانند نفقه فرزندان از ازدواج قبلی که اکنون به سن قانونی رسیده اند) داشته و اکنون این تعهدات کاهش یافته یا از بین رفته باشد، این امر نیز به منزله بهبود وضعیت مالی او تلقی می شود.
• کسب اموال جدید: خرید ملک، خودرو، یا سایر دارایی های ارزشمند پس از صدور حکم تقسیط مهریه، می تواند نشانه ای از افزایش توانایی مالی زوج باشد.
• دریافت ارث یا هدایای قابل توجه: دریافت ارث یا هدایای مالی عمده نیز می تواند به عنوان تغییر مثبت در وضعیت مالی زوج محسوب شود.

۲.۳. اثبات تغییر در شرایط اقتصادی جامعه

ماده قانونی صراحتاً به نرخ تورم اشاره کرده است. لذا زوجه می تواند با استناد به موارد زیر، تغییر در شرایط اقتصادی را اثبات کند:

• افزایش قابل توجه نرخ تورم: بر اساس اعلام مراجع رسمی مانند بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) به طور مداوم اعلام می شود. زوجه می تواند با مقایسه نرخ تورم در زمان صدور حکم تقسیط با زمان حال، کاهش ارزش پول و اقساط را نشان دهد.
• کاهش ارزش واقعی اقساط قبلی: دادگاه باید متقاعد شود که اقساطی که در گذشته تعیین شده اند، اکنون با نیازهای معیشتی و هزینه های جاری زوجه همخوانی ندارد و قادر به تأمین حداقل های زندگی او نیستند.

۲.۴. عدم وجود سوءنیت

درخواست افزایش اقساط باید منطقی و بر اساس دلایل محکم و واقعی باشد. دادگاه به درخواست هایی که صرفاً با هدف آزار زوج یا بدون پشتوانه مستدل مطرح شوند، توجه نخواهد کرد. زوجه باید بتواند دلایل خود را با مدارک و مستندات قوی پشتیبانی کند و نشان دهد که درخواست او ناشی از نیازهای واقعی و تغییرات عینی است.

۳. مراحل گام به گام تقدیم دادخواست افزایش اقساط مهریه

برای اینکه زوجه بتواند با موفقیت اقساط مهریه خود را افزایش دهد، لازم است مراحل قانونی را به دقت و با آگاهی کامل طی کند. این فرایند شامل چندین گام اساسی است که در ادامه به تفصیل توضیح داده می شوند.

۳.۱. جمع آوری و آماده سازی مدارک و مستندات اثباتی

پشتوانه هر دادخواستی، مدارک و مستندات قوی است. در پرونده افزایش اقساط مهریه، بار اثبات تغییر در وضعیت مالی زوج یا شرایط اقتصادی بر عهده زوجه است. مدارک لازم عبارتند از:

1. تصویر مصدق سند ازدواج (عقدنامه): برای اثبات رابطه زوجیت و تعلق مهریه.
2. تصویر مصدق شناسنامه و کارت ملی زوجه (خواهان) و زوج (خوانده): جهت احراز هویت طرفین دعوا.
3. تصویر مصدق دادنامه قطعی تقسیط مهریه یا توافقنامه تقسیط: این سند نشان دهنده وجود حکم قبلی برای پرداخت اقساط مهریه است و پایه و اساس درخواست تعدیل محسوب می شود.
4. مدارک اثبات افزایش توانایی مالی زوج: این بخش از مهمترین مدارک است و می تواند شامل موارد زیر باشد:
   • فیش حقوقی جدید، گواهی اشتغال به کار با حقوق بالاتر.
   • اسناد مالکیت اموال جدید (ملک، خودرو، سهام، حساب بانکی).
   • تراکنش های بانکی مشکوک یا مبالغ بالا در حساب های زوج.
   • گزارش کارشناسی از دارایی ها و درآمدهای زوج.
   • استعلام از ادارات مربوطه (مانند اداره ثبت اسناد و املاک، اداره مالیات، بورس) در خصوص اموال و درآمدهای زوج.
   • استشهادیه از افرادی که از بهبود وضعیت مالی زوج مطلع هستند (با رعایت شرایط قانونی و ذکر جزئیات دقیق).
5. مدارک اثبات نرخ تورم و کاهش قدرت خرید:
   • اشاره به گزارش ها و اعلامیه های رسمی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران یا مرکز آمار ایران در خصوص نرخ تورم سالیانه و شاخص قیمت مصرف کننده.
   • تحلیل کارشناسی (در صورت لزوم) برای نشان دادن کاهش ارزش واقعی اقساط مهریه نسبت به زمان تعیین اولیه.

۳.۲. تنظیم دادخواست

دادخواست باید به صورت دقیق و با رعایت فرمت های قانونی نگارش شود. این مرحله شامل جزئیات زیر است:

• دقت در نگارش خواسته: خواسته باید به روشنی «افزایش اقساط مهریه» ذکر شود. بهتر است مبلغ پیشنهادی برای اقساط جدید نیز با احتساب تورم یا افزایش توان مالی زوج، به صورت منطقی و مستدل در خواسته قید گردد.
• ذکر دلایل و مستندات به صورت روشن و حقوقی: در بخش شرح دادخواست، تمامی دلایل اثباتی (تورم، بهبود وضعیت مالی زوج و…) به همراه مستندات مربوطه به صورت صریح و با ارجاع به تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و سایر قوانین مرتبط بیان شود.
• رعایت ساختار: دادخواست باید شامل اطلاعات خواهان (زوجه)، خوانده (زوج)، خواسته، دلایل و مستندات و شرح واقعه باشد.

۳.۳. ثبت دادخواست

پس از تنظیم دادخواست و پیوست کردن مدارک، باید آن را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به دادگاه خانواده صالح تقدیم کرد. در زمان ثبت، کپی برابر اصل مدارک نیز باید ارائه شود.

۳.۴. پرداخت هزینه های دادرسی

برای ثبت هر دادخواستی، هزینه هایی مطابق تعرفه قوه قضائیه دریافت می شود. این هزینه ها باید در زمان ثبت دادخواست پرداخت شوند.

۳.۵. پیگیری پرونده

پس از ثبت دادخواست، زوجه باید پیگیری های لازم را انجام دهد:

• شرکت در جلسات رسیدگی دادگاه: زوجه موظف است در تمامی جلسات تعیین شده توسط دادگاه حضور یابد و به سؤالات قاضی پاسخ دهد.
• ارائه لایحه دفاعیه تکمیلی در صورت نیاز: در صورتی که زوج لایحه دفاعیه ای ارائه دهد، زوجه می تواند با کمک وکیل، لایحه دفاعیه تکمیلی تنظیم و تقدیم کند تا به ابهامات پاسخ دهد یا دلایل خود را تقویت کند.
• پاسخگویی به سؤالات قاضی و ارائه توضیحات لازم: قاضی ممکن است برای روشن شدن ابعاد پرونده، سؤالاتی را مطرح کند که زوجه باید با دقت و صداقت به آنها پاسخ دهد.

۳.۶. صدور رأی و اجرای آن

پس از بررسی های لازم، دادگاه رأی خود را صادر می کند. در صورت مثبت بودن رأی، حکم به افزایش اقساط مهریه صادر می شود. این حکم مانند سایر احکام قضایی قابل اجرا است و زوجه می تواند از طریق اجرای احکام دادگستری، نسبت به دریافت اقساط جدید اقدام کند.

۴. نمونه دادخواست افزایش اقساط مهریه از طرف زوجه (چندین سناریو)

در این بخش، دو نمونه دادخواست افزایش اقساط مهریه از طرف زوجه ارائه می شود که می توانید با تکمیل اطلاعات مربوط به پرونده خود، از آنها استفاده کنید. این نمونه ها برای دو سناریوی رایج طراحی شده اند.

۴.۱. نمونه دادخواست شماره ۱: افزایش اقساط به دلیل بهبود وضعیت مالی زوج

قالب استاندارد دادخواست:

خواهان: [نام کامل زوجه، نام پدر، کد ملی، آدرس، شماره تماس]
خوانده: [نام کامل زوج، نام پدر، کد ملی، آدرس، شماره تماس]
خواسته: صدور حکم بر تعدیل و افزایش اقساط مهریه به دلیل بهبود وضعیت مالی خوانده
دلایل و مستندات:
۱. تصویر مصدق سند ازدواج شماره [شماره] مورخ [تاریخ]
۲. تصویر مصدق دادنامه قطعی اعسار و تقسیط مهریه شماره [شماره دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهر] مورخ [تاریخ دادنامه]
۳. تصویر مصدق مدارک دال بر بهبود وضعیت مالی خوانده (مانند: فیش حقوقی جدید، اسناد مالکیت اموال جدید، تراکنش های بانکی، استشهادیه)
۴. سایر دلایل و مستندات لازم (در صورت وجود)

متن شرح دادخواست:

ریاست محترم دادگاه خانواده شهرستان [نام شهر] با سلام و احترام،
احتراماً به استحضار می رساند اینجانب [نام زوجه]، خواهان پرونده، به موجب سند ازدواج شماره [شماره سند] مورخ [تاریخ عقد] صادره از دفترخانه ازدواج شماره [شماره دفترخانه] [نام شهر]، همسر قانونی آقای [نام زوج]، خوانده پرونده، می باشم. مهریه اینجانب [تعداد] سکه تمام بهار آزادی تعیین گردیده است.

پس از مطالبه مهریه، خوانده محترم با تقدیم دادخواست اعسار، توانایی مالی خود را برای پرداخت یکجای مهریه از دست داده و بر اساس دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهر] مورخ [تاریخ دادنامه]، مقرر گردید مهریه اینجانب به صورت [تعداد] قسط [مبلغ هر قسط/ تعداد سکه در هر قسط] [نوع قسط: ماهانه/فصلی] پرداخت شود.

این در حالی است که از زمان صدور دادنامه مذکور، وضعیت مالی خوانده محترم به طور چشمگیری بهبود یافته است. ایشان اکنون [شغل جدید/ افزایش درآمد در شغل قبلی/ کسب اموال جدید مانند خرید ملک/ دریافت ارثیه/ سرمایه گذاری های سودآور] [جزئیات مربوط به بهبود وضعیت مالی را با دقت و مستندات ذکر کنید. مثلاً: با ارائه فیش های حقوقی جدید که پیوست می باشند، مشخص است درآمد ایشان از مبلغ [مبلغ قبلی] به [مبلغ جدید] افزایش یافته است. یا خوانده اقدام به خرید یک واحد آپارتمان در منطقه [نام منطقه] نموده که سند مالکیت آن به پیوست تقدیم می گردد.]. این تغییرات مثبت در وضعیت مالی خوانده، توانایی ایشان را برای پرداخت اقساط مهریه به مبلغی بیش از آنچه قبلاً تعیین شده بود، فراهم آورده است.

با عنایت به تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، که حق تعدیل اقساط را برای محکوم له پیش بینی کرده است، و با توجه به بهبود وضعیت مالی خوانده که موجب تضییع حقوق اینجانب و عدم تناسب اقساط فعلی با توانایی مالی ایشان و شرایط کنونی زندگی گردیده است، از آن دادگاه محترم تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر تعدیل و افزایش اقساط مهریه از [مبلغ قبلی] به [مبلغ پیشنهادی جدید، مثلاً: ماهانه [تعداد] سکه تمام بهار آزادی یا ماهانه مبلغ [مبلغ ریالی]] مورد استدعاست. جهت اثبات ادعای اینجانب، درخواست کارشناسی وضعیت مالی خوانده نیز مورد تقاضا می باشد.

با تشکر و احترام،
[نام و نام خانوادگی خواهان] [امضاء] [تاریخ]

۴.۲. نمونه دادخواست شماره ۲: افزایش اقساط به دلیل تورم و کاهش ارزش پول

قالب استاندارد دادخواست:

خواهان: [نام کامل زوجه، نام پدر، کد ملی، آدرس، شماره تماس]
خوانده: [نام کامل زوج، نام پدر، کد ملی، آدرس، شماره تماس]
خواسته: صدور حکم بر تعدیل و افزایش اقساط مهریه به دلیل تورم و کاهش ارزش پول
دلایل و مستندات:
۱. تصویر مصدق سند ازدواج شماره [شماره] مورخ [تاریخ]
۲. تصویر مصدق دادنامه قطعی اعسار و تقسیط مهریه شماره [شماره دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهر] مورخ [تاریخ دادنامه]
۳. استناد به گزارشات رسمی بانک مرکزی/ مرکز آمار ایران در خصوص نرخ تورم و شاخص قیمت مصرف کننده.
۴. سایر دلایل و مستندات لازم (در صورت وجود)

متن شرح دادخواست:

ریاست محترم دادگاه خانواده شهرستان [نام شهر] با سلام و احترام،
احتراماً به استحضار می رساند اینجانب [نام زوجه]، خواهان پرونده، به موجب سند ازدواج شماره [شماره سند] مورخ [تاریخ عقد] صادره از دفترخانه ازدواج شماره [شماره دفترخانه] [نام شهر]، همسر قانونی آقای [نام زوج]، خوانده پرونده، می باشم. مهریه اینجانب [تعداد] سکه تمام بهار آزادی تعیین گردیده است.

بر اساس دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهر] مورخ [تاریخ دادنامه]، مقرر گردید مهریه اینجانب به صورت [تعداد] قسط [مبلغ هر قسط/ تعداد سکه در هر قسط] [نوع قسط: ماهانه/فصلی] پرداخت شود.

با کمال تأسف، از تاریخ صدور دادنامه و تعیین اقساط تاکنون، اقتصاد کشور با تورم افسارگسیخته و کاهش شدید ارزش پول ملی مواجه بوده است. بر اساس گزارش های رسمی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و مرکز آمار ایران، نرخ تورم در سال های اخیر به طور مداوم و با شیب تند افزایش یافته است. این کاهش ارزش پول موجب شده است که مبلغ اقساط تعیین شده در گذشته، ارزش واقعی خود را به طور کامل از دست داده و دیگر کفاف نیازهای معیشتی و هزینه های جاری زندگی اینجانب را ندهد. برای مثال [می توانید به یک مثال عینی از کاهش قدرت خرید اشاره کنید، مثلاً: در زمان تعیین اقساط با مبلغ [مبلغ قبلی] امکان خرید [نام کالا یا خدمت] فراهم بود، در حالی که اکنون این مبلغ حتی برای [کالای ارزان تر] نیز کافی نیست.].

با عنایت به تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، که حق تعدیل اقساط را برای محکوم له با استناد به نرخ تورم پیش بینی کرده است، و با توجه به کاهش قابل توجه قدرت خرید اقساط فعلی، از آن دادگاه محترم تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر تعدیل و افزایش اقساط مهریه از [مبلغ قبلی] به [مبلغ پیشنهادی جدید، مثلاً: ماهانه [تعداد] سکه تمام بهار آزادی یا ماهانه مبلغ [مبلغ ریالی]] مورد استدعاست. لازم به ذکر است که دادگاه می تواند جهت تعیین مبلغ مناسب، از نظریه کارشناسی نیز بهره مند شود.

با تشکر و احترام،
[نام و نام خانوادگی خواهان] [امضاء] [تاریخ]

۴.۳. نکات کلیدی در تکمیل نمونه دادخواست ها

برای تکمیل و تقدیم صحیح نمونه دادخواست افزایش اقساط مهریه از طرف زوجه، توجه به نکات زیر ضروری است:

• اهمیت ذکر شماره پرونده و دادنامه قبلی: حتماً شماره و تاریخ دادنامه قطعی تقسیط مهریه (یا توافقنامه) را به دقت و به صورت کامل در دادخواست قید کنید.
• جزئیات دقیق خواهان و خوانده: اطلاعات هویتی و اقامتی طرفین باید کاملاً صحیح و مطابق با اسناد رسمی باشد.
• درخواست کارشناسی در صورت نیاز به بررسی وضعیت مالی زوج: اگر اطلاعات دقیقی از درآمد زوج ندارید، می توانید صراحتاً در دادخواست درخواست کارشناسی رسمی دادگستری برای بررسی وضعیت مالی و درآمدی خوانده را مطرح کنید.
• پیشنهاد مبلغ جدید اقساط: بهتر است با توجه به شرایط (تورم یا افزایش توان زوج)، مبلغ منطقی و مستدلی را به عنوان اقساط جدید پیشنهاد دهید. هرچند دادگاه نهایتاً تصمیم گیرنده است، اما این پیشنهاد می تواند به قاضی در ارزیابی کمک کند.
• رعایت ادب و لحن حقوقی: متن دادخواست باید کاملاً رسمی، حقوقی و بدون هرگونه اظهارنظر عاطفی یا غیرحقوقی باشد.
• پیوست نمودن کلیه مدارک: از پیوست نمودن اصل یا تصویر مصدق تمامی مدارک و مستندات لازم اطمینان حاصل کنید.

۵. نکات حقوقی و کاربردی مهم در پرونده افزایش اقساط مهریه

رسیدگی به پرونده های حقوقی، به ویژه دعاوی خانواده، پیچیدگی های خاص خود را دارد. آگاهی از نکات حقوقی و کاربردی زیر می تواند شانس موفقیت زوجه در دعوای افزایش اقساط مهریه را به طور قابل توجهی افزایش دهد.

۵.۱. نقش کارشناسی

در بسیاری از پرونده های تعدیل اقساط مهریه، به ویژه زمانی که وضعیت مالی زوج محل اختلاف است، دادگاه می تواند پرونده را برای بررسی به کارشناسی ارجاع دهد. کارشناس رسمی دادگستری، با بررسی دقیق تمامی اسناد و مدارک مالی زوج (مانند حساب های بانکی، فیش های حقوقی، اسناد مالکیت، اظهارنامه های مالیاتی و…) و همچنین هزینه های زندگی او، گزارشی جامع از توانایی مالی زوج برای پرداخت اقساط مهریه تهیه و به دادگاه ارائه می کند. نظریه کارشناسی یکی از مهم ترین ادله اثباتی در این گونه پرونده ها محسوب می شود و می تواند مبنای تصمیم گیری دادگاه قرار گیرد.

۵.۲. اهمیت ادله اثباتی

در نظام حقوقی ما، بار اثبات ادعا بر عهده مدعی است. در دعوای افزایش اقساط مهریه، زوجه به عنوان خواهان باید ادعای خود مبنی بر بهبود وضعیت مالی زوج یا افزایش نرخ تورم را اثبات کند. هرچه مدارک و مستندات ارائه شده توسط زوجه محکم تر، دقیق تر و غیرقابل خدشه باشد، احتمال موفقیت او در دادگاه بیشتر خواهد بود. جمع آوری مدارکی نظیر فیش های حقوقی جدید، اسناد مالکیت اموال کسب شده توسط زوج، تراکنش های بانکی، گزارشات رسمی تورم و حتی استشهادیه شهود آگاه، از اهمیت بالایی برخوردار است.

۵.۳. اقساط توافقی در برابر اقساط قضایی

یک سوال رایج این است که آیا تفاوتی در امکان تعدیل بین اقساط مهریه که به موجب حکم دادگاه (پس از اعسار) تعیین شده اند و اقساطی که با توافق زوجین مشخص شده اند، وجود دارد؟ پاسخ صریح قانون گذار منفی است. همان طور که در تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی ذکر شد، «هر یک از محکوم له یا محکوم علیه می توانند با تقدیم دادخواست، تعدیل اقساط را از دادگاه بخواهند.» این ماده تفاوتی بین منشأ تقسیط قائل نشده است. بنابراین، چه اقساط مهریه به موجب حکم دادگاه تعیین شده باشد و چه بر اساس توافقنامه ای رسمی، زوجه می تواند برای افزایش آن دادخواست تعدیل ارائه کند.

۵.۴. آیا افزایش اقساط به اقساط معوقه نیز تسری می یابد؟

بر اساس رویه قضایی و نظریات اداره کل حقوقی قوه قضاییه، حکم به افزایش اقساط مهریه، اصولاَ به اقساطی که پیش از تاریخ تقدیم دادخواست تعدیل معوق مانده اند، تسری پیدا نمی کند. به عبارت دیگر، افزایش اقساط از تاریخ صدور حکم جدید یا از تاریخ تقدیم دادخواست (بر اساس نظر دادگاه) اعمال می شود و اقساط معوقه قبلی باید بر اساس حکم قبلی پرداخت شوند. مگر اینکه دادگاه صراحتاً در رأی خود برای اقساط معوقه نیز تعیین تکلیف نماید که این امر کمتر اتفاق می افتد. بنابراین، تأخیر در تقدیم دادخواست می تواند منجر به از دست رفتن حق مطالبه اقساط بیشتر برای دوره های گذشته شود.

۵.۵. مدت زمان رسیدگی و امکان تجدیدنظر یا فرجام خواهی

مدت زمان رسیدگی به پرونده های تعدیل اقساط مهریه، بسته به حجم کاری دادگاه، پیچیدگی پرونده و زمان لازم برای جمع آوری مستندات و نظریه کارشناسی، متفاوت است. اما معمولاً این پرونده ها در دادگاه های خانواده با فوریت نسبی رسیدگی می شوند. رأی صادره توسط دادگاه بدوی قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان است. در موارد خاص و با رعایت شرایط قانونی، ممکن است امکان فرجام خواهی در دیوان عالی کشور نیز وجود داشته باشد. طرفین باید از این حق خود برای اعتراض به رأی آگاه باشند.

۵.۶. عواقب پنهان کردن اموال توسط زوج و نحوه برخورد با آن

برخی از زوجین، برای فرار از پرداخت مهریه یا کاهش اقساط آن، اقدام به پنهان کردن اموال یا انتقال صوری آنها می کنند. این اقدام می تواند تحت عنوان «انتقال مال به قصد فرار از دین» تلقی شود. در صورتی که زوجه بتواند اثبات کند که زوج اموال خود را به قصد فرار از پرداخت مهریه منتقل کرده است، دادگاه می تواند آن معاملات را باطل اعلام کند و اموال را به دارایی های زوج بازگرداند. برای اثبات این موضوع، زوجه باید از طریق تحقیق، جمع آوری مستندات و در صورت لزوم، درخواست کارشناسی و استعلام از نهادهای مربوطه اقدام کند. حضور وکیل متخصص در این شرایط بسیار حیاتی است.

۵.۷. لزوم مشورت با وکیل متخصص خانواده

با توجه به پیچیدگی های حقوقی، نیاز به جمع آوری مستندات قوی و آگاهی از رویه های قضایی، مشورت و همراهی با یک وکیل متخصص خانواده در تمامی مراحل دعوای افزایش اقساط مهریه، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. یک وکیل کارآزموده می تواند:

• در جمع آوری مستندات و ادله اثباتی به زوجه کمک کند.
• دادخواست را به صورت حقوقی و مستدل تنظیم کند.
• لایحه های دفاعیه قوی را در پاسخ به دفاعیات زوج ارائه دهد.
• زوجه را در جلسات دادگاه همراهی و از حقوق او دفاع کند.
• مراحل اجرایی حکم را پیگیری کند.

این خدمات حرفه ای می تواند به زوجه کمک کند تا با اطمینان خاطر بیشتری، حقوق خود را پیگیری کرده و به نتیجه مطلوب دست یابد.

«حقوق زوجه در مطالبه مهریه، حتی پس از تقسیط آن، با تغییر شرایط اقتصادی و مالی زوج، محفوظ است و قانون گذار راه را برای تعدیل و افزایش اقساط گشوده است.»

۶. سوالات متداول (FAQ)

آیا برای درخواست افزایش اقساط مهریه، حضور وکیل اجباری است؟

خیر، حضور وکیل در دادگاه های خانواده اجباری نیست و زوجه می تواند شخصاً دادخواست خود را تقدیم و پیگیری کند. با این حال، با توجه به پیچیدگی های حقوقی، نیاز به تنظیم دقیق دادخواست، جمع آوری مدارک مستدل و ارائه دفاعیات قوی، توصیه می شود که حتماً از مشاوره وکلای متخصص خانواده بهره مند شوید. وکیل می تواند شانس موفقیت شما را به طور چشمگیری افزایش دهد و از اتلاف وقت و انرژی جلوگیری کند.

چند بار می توان برای افزایش اقساط مهریه دادخواست داد؟

قانون تعداد مشخصی را برای دفعات درخواست تعدیل اقساط تعیین نکرده است. هر زمان که شرایط لازم (مانند بهبود وضعیت مالی زوج یا تورم قابل توجه) مجدداً محقق شود و زوجه بتواند آن را اثبات کند، می تواند دوباره دادخواست تعدیل اقساط مهریه را تقدیم نماید. نکته کلیدی، اثبات تغییر شرایط جدید نسبت به زمان آخرین حکم تعدیل است.

اگر زوج شغلی نداشته باشد یا مدعی بیکاری باشد، چه باید کرد؟

در صورتی که زوج ادعای بیکاری کند، زوجه می تواند از دادگاه درخواست استعلام از اداره کار، سازمان تأمین اجتماعی، سازمان امور مالیاتی و بانک ها را داشته باشد تا وضعیت واقعی اشتغال و درآمد زوج مشخص شود. همچنین، اگر زوج توانایی کار کردن را داشته باشد اما عمداً از اشتغال خودداری کند، دادگاه ممکن است این امر را در تعیین توانایی پرداخت او لحاظ کند. در این شرایط، اثبات اموال پنهان یا درآمدهای غیررسمی زوج از اهمیت بالایی برخوردار است.

آیا دادگاه همیشه به درخواست افزایش اقساط پاسخ مثبت می دهد؟

خیر، دادگاه تنها در صورتی حکم به افزایش اقساط می دهد که زوجه بتواند دلایل و مستندات کافی و محکمی برای اثبات تغییر در وضعیت مالی زوج یا افزایش قابل توجه نرخ تورم ارائه کند. بار اثبات این تغییرات بر عهده زوجه است و صرف ادعا کافی نیست. قاضی با بررسی تمامی جوانب، مدارک و در صورت لزوم، نظریه کارشناسی تصمیم گیری می کند.

هزینه های دادرسی برای این نوع دادخواست چقدر است؟

هزینه های دادرسی برای دادخواست افزایش اقساط مهریه بر اساس تعرفه های مصوب قوه قضائیه تعیین می شود. این هزینه ها شامل هزینه دادخواست و برخی هزینه های جانبی مانند هزینه کارشناسی (در صورت ارجاع) است. مبلغ دقیق را می توان از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی استعلام کرد.

چه مدارکی برای اثبات تورم کافی است؟

برای اثبات تورم، معمولاً استناد به گزارش ها و اعلامیه های رسمی مراجع قانونی کشور مانند بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران یا مرکز آمار ایران در خصوص نرخ تورم سالیانه و شاخص قیمت مصرف کننده کافی است. دادگاه ها عموماً این گزارش ها را به عنوان دلایل معتبر می پذیرند.

نتیجه گیری

نمونه دادخواست افزایش اقساط مهریه از طرف زوجه، ابزاری قانونی و مهم برای استیفای حقوق مالی زنان در شرایطی است که ارزش مهریه بر اثر تورم یا بهبود وضعیت مالی زوج، دستخوش تغییر شده است. تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، این حق را به صراحت برای زوجه به رسمیت شناخته و چارچوب قانونی آن را مشخص کرده است.

برای موفقیت در این مسیر حقوقی، آگاهی کامل از مبانی قانونی، شرایط لازم، مراحل گام به گام تنظیم و تقدیم دادخواست، و جمع آوری مستندات قوی امری ضروری است. اثبات تغییر در وضعیت مالی زوج یا افزایش قابل توجه نرخ تورم، از ارکان اصلی این دعوا محسوب می شود و بار اثبات آن بر عهده زوجه است. با استفاده از نمونه دادخواست افزایش اقساط مهریه از طرف زوجه که در این مقاله ارائه شد و رعایت نکات حقوقی مهم، زوجه می تواند با اطمینان بیشتری حقوق خود را پیگیری کند.

با توجه به پیچیدگی های روند قضایی و اهمیت ارائه مدارک و دفاعیات مستدل، مشاوره با یک وکیل متخصص خانواده نه تنها یک گزینه، بلکه یک ضرورت است. وکیل متخصص می تواند راهنمای شما در تمامی مراحل این پرونده باشد و با دانش و تجربه خود، به شما در دستیابی به بهترین نتیجه ممکن کمک کند.

برای مشاوره تخصصی و اطمینان از صحت روند قانونی، همین امروز با یک وکیل متخصص در امور خانواده تماس بگیرید و از حقوق خود به بهترین شکل ممکن دفاع کنید.